Τι είναι το κάταγμα πτέρνας;

Η πτέρνα ή αλλιώς φτέρνα είναι το μεγαλύτερο οστό του ποδιού, που δέχεται όλο το βάρος του σώματος στην αρχή κάθε βήματος. Τα κατάγματα ή τα σπασίματα του οστού της πτέρνας εμφανίζονται συνήθως μετά από πτώση από ύψος ή τροχαίο ατύχημα. Η θεραπεία αυτών των καταγμάτων μπορεί να απαιτεί χειρουργική επέμβαση.

 

Ποιοι είναι οι στόχοι της χειρουργικής επέμβασης σε κάταγμα πτέρνας;

Ο στόχος της χειρουργικής επέμβασης για κάταγμα πτέρνας είναι να αποκατασταθεί το σχήμα της όσο το δυνατόν πιο κοντά στο φυσιολογικό. Η αποκατάσταση της κανονικής ευθυγράμμισης και του περιγράμματος της πτέρνας θεωρείται ο καλύτερος τρόπος για την αποκατάσταση της λειτουργικότητας του ποδιού και την ελαχιστοποίηση του πόνου μετά το κάταγμα.

Ποια σημάδια υποδηλώνουν την ανάγκη χειρουργικής επέμβασης;

Η χειρουργική επέμβαση συνιστάται όταν η σπασμένη πτέρνα έχει χάσει την ευθυγράμμιση και το περίγραμμα της. Η διάγνωση του κατάγματος συνήθως γίνεται μετά από κλινική εξέταση με τη λήψη ακτινογραφιών της ποδοκνημικής και του άκρου ποδός. Η ταυτοποίηση του συγκεκριμένου τύπου και μορφολογίας του κατάγματος και η ταξινόμησή του επιτυγχάνεται καλύτερα με την αξονική τομογραφία. Ο χειρουργός σας θα ελέγξει τόσο τις ακτινογραφίες όσο και την αξονική τομογραφία για να καθορίσει εάν το κάταγμα σας θα αντιμετωπιστεί καλύτερα με χειρουργική επέμβαση.

 

Πότε πρέπει να αποφεύγεται η χειρουργική επέμβαση;

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους η χειρουργική επέμβαση μπορεί να μην συνιστάται σε κάταγμα πτέρνας. Οι ασθενείς με διαβήτη ενδέχεται να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για λοίμωξη ή προβλήματα επούλωσης τραύματος. Οι ασθενείς με κακή κυκλοφορία αίματος μπορεί επίσης να έχουν δυσκολίες με την επούλωση. Τα ηλικιωμένα άτομα μπορεί να αντιμετωπίσουν δυσκολίες με την χειρουργική αποκατάσταση.

Η χειρουργική επέμβαση καθυστερεί συχνά λόγω του οιδήματος που συνοδεύει συνήθως αυτούς τους τραυματισμούς. Το οίδημα, δηλαδή το πρήξιμο της περιοχής, μπορεί να είναι τόσο σοβαρό που να καθυστερήσει τη χειρουργική επέμβαση για εβδομάδες ή και να την εμποδίσει εντελώς. Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να προχωρήσει με μεγαλύτερη ασφάλεια όταν το δέρμα στο σημείο που πρόκειται να χειρουργηθεί εμφανίσει λεπτές ρυτίδες, σημείο που υποδεικνύει ότι το επικίνδυνο οίδημα έχει εξαφανιστεί.

Ορισμένα φάρμακα όπως τα ανοσοκατασταλτικά ή τα στεροειδή ενδέχεται να επιβραδύνουν την επούλωση και μπορεί επίσης να αποκλείσουν την χειρουργική επέμβαση. Το κάπνισμα θεωρείται γενικά επιβλαβές για την επούλωση των πληγών και των καταγμάτων. Η διακοπή του καπνίσματος πριν από οποιαδήποτε προγραμματισμένη χειρουργική επέμβαση μπορεί να μειώσει τους κινδύνους αυτούς.

 

Γενικές πληροφορίες για την χειρουργική επέμβαση

Οι πιο συνηθισμένες χειρουργικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ενός κατάγματος πτέρνας περιλαμβάνουν τομή του δέρματος για την τοποθέτηση του οστού στη θέση του και χρήση πλακών και βιδών για τη συγκράτηση της ευθυγράμμισης. Μια κλασική “ανοιχτή” χειρουργική επέμβαση περιλαμβάνει μια τομή πάνω στην έξω πλευρά της πτέρνας. Η τομή παρομοιάζεται με ένα ραβδί χόκεϊ ή με κεφαλαίο “L”.  Το γαστροκνημιαίο νεύρο και οι περονιαίοι τένοντες που βρίσκονται κεντρικά της τομής μετακινούνται προς τα πάνω για να μην εμποδίζουν. Τα θραύσματα του κατάγματος αποκαθίστανται στην καλύτερη δυνατή θέση. Η εσωτερική οστεοσύνθεση αναφέρεται στην τοποθέτηση μιας πλάκας και βιδών για να συγκρατήσει το κάταγμα στη θέση του.

Μερικές φορές μπορεί να χρησιμοποιηθεί και η τεχνική της «κλειστής» ανάταξης και της διαδερμικής οστεοσύνθεσης. Πολλές μικρές τομές γίνονται σε στρατηγικά σημεία γύρω από την πτέρνα. Τα σπασμένα κομμάτια μπορούν να ευθυγραμμιστούν χωρίς να δούμε άμεσα το κάταγμα. Αυτό γίνεται με τη βοήθεια διεγχειρητικών ακτινογραφιών. Στη συνέχεια τοποθετούνται βίδες διαμέσου του δέρματος για να κρατήσουν τη θέση της πτέρνας.

Χειρουργική τεχνική

Η γενική αναισθησία που χρησιμοποιείται για να κοιμηθεί ο ασθενής κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, συνδυάζεται συνήθως με ένα τοπικό νευρικό μπλοκ, το οποίο περιλαμβάνει μια τοπική έγχυση αναισθητικού για να βοηθήσει στον έλεγχο του πόνου. Αυτό ονομάζεται περιοχική αναισθησία και μπορεί να παρέχει 12 έως 24 ώρες ελέγχου του πόνου μετεγχειρητικά. Η χειρουργική επέμβαση μπορεί γίνει στα πλαίσια ημερήσιας νοσηλείας ή με προγραμματισμένη διανυκτέρευση στην κλινική.

Για την ελαχιστοποίηση της αιμορραγίας και για την εξασφάλιση της σωστής απεικόνισης των κρίσιμων δομών που προστατεύονται κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης χρησιμοποιείται ίσχαιμος περίδεση. Για την τυπική ανοιχτή προσέγγιση, γίνεται μία τομή σε σχήμα ραβδιού χόκεϊ ή τομή σαν κεφαλαίο “L” στο εξωτερικό της πτέρνας. Το γαστροκνημιαίο νεύρο και οι περονιαίοι τένοντες απομακρύνονται για να μην εμποδίζουν και το δέρμα συγκρατείται με την τοποθέτηση ειδικών βελονών σε θέσεις κλειδιά. Στη συνέχεια εντοπίζονται τα οστέϊνα θραύσματα. Η ευθυγράμμιση της πτέρνας αποκαθίσταται, και στη συνέχεια τα σπασμένα κομμάτια τοποθετούνται στη θέση τους.

Τα θραύσματα αυτά συγκρατούνται προσωρινά στη θέση τους με μικρά σύρματα που ονομάζονται Kirshner wires ή απλά K wires. Στη συνέχεια τα σύρματα αφαιρούνται και τοποθετούνται μια πλάκα και βίδες που συγκρατούν τα κομμάτια του κατάγματος. Το δέρμα κλείνεται και στη συνέχεια εφαρμόζονται μετεγχειρητικοί επίδεσμοι και νάρθηκας.

Τι συμβαίνει μετά την επέμβαση;

Μετά από  χειρουργική επέμβαση κατάγματος της πτέρνας θα πρέπει να περιμένετε μακροχρόνια ανάρρωση. Ένας νάρθηκας ή ένας γύψος θα τοποθετηθεί στο χειρουργημένο πόδι. Δεν πρέπει να φορτίσετε πόδι σας για τουλάχιστον έξι έως οκτώ εβδομάδες μέχρι να υπάρξει επαρκής επούλωση του κατάγματος. Το πόδι παραμένει αρκετά δύσκαμπτο και πρέπει να αναμένετε κάποια μόνιμη απώλεια κίνησης. Οι περισσότεροι ασθενείς έχουν τουλάχιστον κάποιο υπολειπόμενο πόνο παρά την πλήρη επούλωση.

Οποιοσδήποτε ασθενής έχει υποστεί κάταγμα πτέρνας με  παρεκτόπιση, ιδιαίτερα όταν συμμετέχει και η άρθρωση με τον αστράγαλο, αναμένεται να αναπτύξει κάποιου βαθμού αρθρίτιδα. Εάν ο πόνος η επώδυνη αρθρίτιδα και η δυσλειτουργία του ποδιού είναι σοβαρές, μπορεί να χρειαστεί περαιτέρω χειρουργική επέμβαση. Σε γενικές γραμμές αυτά τα κατάγματα είναι σοβαρές κακώσεις που μπορούν να αλλάξουν τη ζωή σας.

Πιθανές επιπλοκές

Υπάρχουν γενικές επιπλοκές που μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση. Αυτές περιλαμβάνουν τους κινδύνους που σχετίζονται με την αναισθησία, τις λοιμώξεις, τη βλάβη σε νεύρα και αιμοφόρα αγγεία, την αιμορραγία και τη δημιουργία θρόμβων.

Συγκεκριμένα για τα παρεκτοπισμένα κατάγματα της πτέρνας, οι επιπλοκές μπορεί να είναι σοβαρές. Οι πιο συχνές πρώιμες επιπλοκές έχουν να κάνουν με την επούλωση του δέρματος και τη διάταση του γαστροκνημιαίου νεύρου. Οι περισσότερες επιπλοκές της επούλωσης μπορούν να αντιμετωπιστούν με την σωστή φροντίδα των τραυμάτων. Περιστασιακά μπορεί να απαιτηθεί περαιτέρω χειρουργική θεραπεία. Η ανάπτυξη μιας εν τω βάθει λοίμωξης συχνά απαιτεί χειρουργική επέμβαση και αντιβιοτικά. Σχεδόν όλες οι επιπλοκές του νεύρου θα επιλυθούν με την πάροδο του χρόνου.

Συχνές ερωτήσεις

Πρέπει να αφαιρεθούν οι πλάκες και οι βίδες;

Όχι, οι πλάκες και οι βίδες δεν χρειάζεται να αφαιρεθούν. Εάν προκαλούν πόνο ή ερεθισμό, ο χειρουργός σας μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο να τα αφαιρέσει, αλλά θα πρέπει να βεβαιωθεί ότι υπάρχει αρκετή επούλωση του κατάγματος πριν προχωρήσει σε κάτι τέτοιο.