Τι είναι η οστεοτομία πτέρνας;

Η οστεοτομία πτέρνας είναι ένα ελεγχόμενο σπάσιμο του οστού της πτέρνας που εκτελείται από εξειδικευμένο ορθοπαιδικό χειρουργό για να διορθωθεί η παραμόρφωση του άκρου ποδός και της ποδοκνημικής. Το οστό της πτέρνας παίζει σημαντικό ρόλο στη βάδιση.

 

Ποιος είναι ο θεραπευτικός στόχος μιας οστεοτομίας της πτέρνας;

Το οστό της πτέρνας μπορεί να μετατοπιστεί για να επιτευχθεί ένας διαφορετικός προσανατολισμός, ο οποίος μπορεί να διορθώσει πολλές διαφορετικές παραμορφώσεις και λειτουργικούς περιορισμούς στο πόδι. Για παράδειγμα, παραμορφώσεις που μπορούν να αντιμετωπιστούν με οστεοτομία της πτέρνας είναι οι ασυνήθιστα υψηλές ή χαμηλές καμάρες, που αναφέρονται αντίστοιχα ως κοιλοποδία και πλατυποδία. Ο απώτερος στόχος όλων των οστεοτομιών είναι να ανακουφίσουν από τον πόνο, να βελτιώσουν την ευθυγράμμιση και τη βάδιση και να μειώσουν την πιθανότητα εμφάνισης αρθρίτιδας. Υπάρχουν τέσσερις κυρίως τύποι τέτοιων ελεγχόμενων καταγμάτων του οστού της πτέρνας που μπορούν να εκτελεστούν: Evans, Dwyer, έσω παρεκτόπισης και έξω παρεκτόπισης.

 

Ποια σημάδια υποδηλώνουν την ανάγκη διενέργειας της οστεοτομίας;

Σε ασθενείς με παραμόρφωση πλατυποδίας πραγματοποιείται ορισμένες φορές η λεγόμενη οστεοτομία Evans. Αν παρατηρήσετε τα πόδια σας, μπορείτε να δείτε τόσο την εσωτερική όσο και την εξωτερική άκρη / χείλος του ποδιού. Για να είναι ίσιο το πόδι, αυτό το εσωτερικό και εξωτερικό χείλος ή άκρη του ποδιού πρέπει να έχουν παρόμοια μήκη. Εάν το πόδι είναι στραμμένο προς τα έξω τότε η εξωτερική άκρη του ποδιού γίνεται λειτουργικά κοντύτερη. Η οστεοτομία Evans είναι ένα ελεγχόμενο σπάσιμο που κάνει το εξωτερικό μέρος του ποδιού μακρύτερο για να ισιώσει το πόδι.

Σε ασθενείς με ασυνήθιστα υψηλές ποδικές καμάρες πραγματοποιείται κάποιες φορές η οστεοτομία Dwyer. Πρόκειται για ένα ελεγχόμενο σπάσιμο που αφαιρεί μια εξωτερική σφήνα οστού από την πτέρνα ώστε να επανευθυγραμμίσει το πόδι.

Σε ασθενείς που έχουν πλήρη εξάλειψη της ποδικής καμάρας, δηλαδή πλατυποδία, πραγματοποιείται μια οστεοτομία έσω παρεκτόπισης. Το οστό της πτέρνας κόβεται και μετακινείται στο εσωτερικό μέρος του ποδιού για να βοηθήσει στην αποκατάσταση της καμάρας. Μερικές αιτίες πτώσης της ποδικής καμάρας στους ενήλικες είναι η αρθρίτιδα, η απώλεια της λειτουργίας των τενόντων και οι τραυματισμοί.

Μια άλλη οστεοτομία για ασυνήθιστα υψηλές καμάρες είναι η οστεοτομία έξω παρεκτόπισης. Η πτέρνα κόβεται και μετατοπίζεται προς τα έξω για να μειώσει το ύψος της καμάρας και να βελτιώσει την ευθυγράμμιση του ποδιού.

 

Πότε πρέπει να αποφεύγεται η οστεοτομία;

Δεν πρέπει να προχωρήσετε στην επέμβαση εάν έχετε ενεργή λοίμωξη ή ανοιχτή πληγή στην περιοχή ή αν δεν μπορείτε να ακολουθήσετε τις οδηγίες του ορθοπαιδικού  σας μετά το χειρουργείο.

 

Γενικές πληροφορίες για την χειρουργική επέμβαση

Στις περισσότερες επεμβάσεις η προσπέλαση της πτέρνας γίνεται από την εξωτερική πλευρά του ποδιού. Συνήθως πραγματοποιείται μια πλάγια τομή στο πίσω μέρος της πτέρνας σε μια λοξή κατεύθυνση ως προς το έδαφος. Στην περίπτωση οστεοτομίας Evans, η τομή γίνεται επίσης στο εξωτερικό του ποδιού, αλλά είναι πιο παράλληλη με το έδαφος και πιο κοντά στο μέσο του ποδιού. Το εξωτερικό μέρος της πτέρνας αποκαλύπτεται και χρησιμοποιείται ένα ειδικό πριόνι που κόβει ελεγχόμενα το οστό.

Το επίπεδο που θα κοπεί η πτέρνα οστού εξαρτάται από τον τύπο της κάθε οστεοτομίας. Ανάλογα με την συγκεκριμένη επέμβαση, το οστό μετακινείται και στερεώνεται στην επιθυμητή θέση. Τις περισσότερες φορές, ορθοπαιδικά υλικά όπως οι βίδες ή αγκράφες συγκρατούν μεταξύ τους τα τμήματα του οστού και βοηθούν στην επούλωσή του.

Χειρουργική τεχνική

Οστεοτομία Evans: Πραγματοποιείται  σε κατακόρυφο επίπεδο, όπου η πτέρνα κόβεται 10 mm έως 15 mm πίσω από την πτερνοκυβοειδή άρθρωση. Το κυβοειδές είναι το οστό που ενώνεται με την πτέρνα στο μπροστινό έξω μέρος της. Στη συνέχεια, το οστικό μόσχευμα τοποθετείται στη σχισμή της οστεοτομίας, επιμηκύνοντας το εξωτερικό τμήμα του ποδιού. Το οστικό μόσχευμα μπορεί να προέρχεται είτε από δότη ή από εσάς. Ο εξειδικευμένος χειρουργός σας θα σας εξηγήσει τις τεχνικές λεπτομέρειες αυτής της επέμβασης.

Οστεοτομία Dwyer: Αυτή γίνεται συνήθως με δύο ξεχωριστές τομές. Οι τομές ξεκινούν στο εξωτερικό μέρος της πτέρνας και συγκλίνουν σε ένα σημείο προς την εσωτερική πλευρά. Απομακρύνεται μια σφήνα από κόκαλο με τη βάση της, δηλαδή το φαρδύ μέρος από την έξω πλευρά της πτέρνας. Στη συνέχεια το σπάσιμο κλείνει σαν ανοιχτό βιβλίο και οι δύο πλευρές ασφαλίζονται με μία ή δύο βίδες.

Οστεοτομία έσω παρεκτόπισης: Σε αυτή, η τομή της πτέρνας ξεκινά από το εξωτερικό της μέρος.  Πραγματοποιείται με ειδικό πριόνι ένα κόψιμο στην πτέρνα παράλληλα με την λοξή τομή του δέρματος. Το πριόνι φτάνει ως το εσωτερικό χείλος της πτέρνας, το οποίο στη συνέχει σπάζει με μια σμίλη οστεοτόμο.  Το πίσω κομμάτι ελεύθερου οστού μετατοπίζεται έπειτα προς τα μέσα και στερεώνεται με μία ή δύο βίδες που ξεκινούν από την πτέρνα και διαπερνούν το επίπεδο της οστεοτομίας.

Οστεοτομία έξω παρεκτόπισης: Αυτή είναι παρόμοια με την οστεοτομία έσω παρεκτόπισης, αλλά η πτέρνα μετατοπίζεται προς την εξωτερική πλευρά του ποδιού, όπου και ασφαλίζεται με τον ίδιο τρόπο.

Τι συμβαίνει μετά την χειρουργική επέμβαση;

Το χειρουργημένο πόδι θα τοποθετηθεί σε γύψινο νάρθηκα ή μετεγχειρητική μπότα. Ανάλογα με την προτίμηση του χειρουργού σας, ο νάρθηκας μπορεί να μετατραπεί σε πλήρη γύψο μετά από μια ή δύο εβδομάδες. Θα πρέπει έχετε το πόδι σας σε αποφόρτιση για τέσσερις έως έξι εβδομάδες. Σε αυτό το σημείο μπορεί να ξεκινήσει η σταδιακή φόρτιση. Η επιστροφή στις κανονικές δραστηριότητες μπορεί να χρειαστεί διάστημα τριών έως έξι μηνών. Το οίδημα, δηλαδή το πρήξιμο της περιοχής θα βελτιωθεί αργά.

Αν έχετε κάνει ταυτόχρονα και άλλη χειρουργική επέμβαση στην ποδοκνημική και τον άκρο πόδα, το χρονικό διάστημα της ανάρρωσής σας μπορεί να είναι μεγαλύτερο.

Πιθανές επιπλοκές

Υπάρχουν γενικές επιπλοκές που μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση. Αυτές περιλαμβάνουν τους κινδύνους που σχετίζονται με την αναισθησία, τις λοιμώξεις, τη βλάβη σε νεύρα και αιμοφόρα αγγεία, την αιμορραγία και τη δημιουργία θρόμβων.

Ειδικά για τις οστεοτομίες πτέρνας, οι πιθανές επιπλοκές είναι τραυματισμοί νεύρων και τενόντων, αποτυχία επούλωσης των τμημάτων του οστού,  σταδιακή απώλεια της διόρθωσης της παραμόρφωσης, πόνος από τα μεταλλικά υλικά και λοίμωξη. Ο ορθοπαιδικός χειρουργός σας θα συζητήσει μαζί σας λεπτομερώς τους κινδύνους και τα οφέλη της χειρουργικής επέμβασης.

Συχνές ερωτήσεις

Ποιες είναι οι πιθανότητες η πτέρνα μου να μην επουλωθεί;

Αυτό είναι ασυνήθιστο και μπορεί να συμβεί σε ποσοστό περίπου 5%. Το κάπνισμα, η λοίμωξη και η κακή κυκλοφορία του αίματος είναι όλοι δυνητικοί παράγοντες κινδύνου. Εάν επιλέξετε να προχωρήσετε σε χειρουργική επέμβαση, ο γιατρός σας θα συζητήσει μαζί σας όλους αυτούς τους κινδύνους.