Σχεδόν το ένα τέταρτο όλων των οστών στο σώμα σας είναι στα πόδια σας, τα οποία σας παρέχουν τόσο υποστήριξη όσο και κίνηση. Ένα σπασμένο οστό (= κάταγμα) στο πρόσθιο πόδι είναι συχνά επώδυνο αλλά σπάνια αναπηρικό. Το κάταγμα αφορά τα μετατάρσια οστά ή ένα από τα δάχτυλα των ποδιών σας, που τα οστά τους ονομάζονται φάλαγγες. Τις περισσότερες φορές, οι τραυματισμοί αυτοί θεραπεύονται χωρίς χειρουργική θεραπεία.
Ποιοι είναι οι τύποι καταγμάτων;
Τα λεγόμενα κατάγματα καταπόνησης εμφανίζονται συχνά μετατάρσια οστά. Πρόκειται για τα οστά του προσθίου ποδιού που εκτείνονται από τα δάχτυλα των ποδιών σας μέχρι το μέσον του ποδιού σας. Τα κατάγματα καταπόνησης είναι σαν μικρές ρωγμές στην επιφάνεια των οστών. Μπορούν να εμφανιστούν ως αποτέλεσμα μιας σειράς παραγόντων όπως:
- απότομες αυξήσεις στην προπόνηση, όπως το τρέξιμο
- το απότομο περπάτημα για μεγαλύτερες αποστάσεις ή ώρες
- ακατάλληλες τεχνικές προπόνησης
- αλλαγές στις επιφάνειες εξάσκησης, όπως το δάπεδο στους χορευτές
Οι περισσότεροι άλλοι τύποι καταγμάτων εκτείνονται από άκρη σε άκρη σε όλο το πάχος ή μήκος του οστού. Μπορούν να είναι σταθερά κατάγματα χωρίς παρεκτόπιση της ευθυγράμμισης των οστών ή παρεκτοπισμένα με τα άκρα των οστών που δεν ευθυγραμμίζονται πλέον. Αυτά τα κατάγματα συνήθως προκύπτουν από τραύμα, όπως πτώση από ένα βαρύ αντικείμενο στα πόδια σας ή από άλλο τραυματισμό. Εάν το σπασμένο οστό δεν διαπερνά το δέρμα, ονομάζεται κλειστό κάταγμα.
Αρκετοί τύποι καταγμάτων μπορεί να εμφανιστούν στο πέμπτο μετατάρσιο, που είναι το οστό του προσθίου ποδιού στο πλάι του μικρού δακτύλου. Οι χορευτές του μπαλέτου μπορούν να σπάσουν αυτό το οστό κατά τη διάρκεια ενός παραπατήματος ή πτώσης από θέση pointe. Ο τραυματισμός της ποδοκνημικής μπορεί επίσης να σχίσει τον τένοντα που συνδέεται στη βάση αυτού του οστού και να τραβήξει ένα μικρό κομμάτι του οστού μακριά. Ένας σοβαρότερος τραυματισμός στην ίδια περιοχή είναι το λεγόμενο κάταγμα Jones, το οποίο συμβαίνει κοντά στη βάση του οστού και διακόπτει την παροχή αίματος σε αυτό. Αυτός ο τραυματισμός μπορεί να χρειαστεί περισσότερο χρόνο για να θεραπευτεί ή να απαιτηθεί χειρουργική επέμβαση.
Ποια είναι τα συμπτώματα του κατάγματος;
Πόνος, οίδημα και μερικές φορές μώλωπες είναι τα πιο κοινά σημάδια κατάγματος στο πόδι. Εάν έχετε ένα σπασμένο δάκτυλο, μπορεί να είστε σε θέση να περπατήσετε αλλά αυτό συνήθως επιδεινώνει τον πόνο. Εάν ο πόνος, το οίδημα και η ερυθρότητα συνεχίζονται για περισσότερο από δύο ή τρεις μέρες, ή εάν ο πόνος εμποδίζει τη βάδιση, μπορεί να συμβαίνει κάτι σοβαρό. Επισκεφθείτε το γιατρό σας το συντομότερο δυνατό. Εάν καθυστερήσετε τη θεραπεία, θα μπορεί να αναπτύξετε επίμονο πόνο στα πόδια και αρθρίτιδα. Θα μπορούσατε επίσης να αλλάξετε τον τρόπο που περπατάτε (το βάδισμα σας), που θα μπορούσε να οδηγήσει στον σχηματισμό επώδυνων κάλων στο κάτω μέρος του ποδιού σας ή σε άλλους τραυματισμούς.
Πως γίνεται η διάγνωση του κατάγματος;
Ο γιατρός θα εξετάσει το πόδι σας για να εντοπίσει την κεντρική περιοχή της ευαισθησίας και να συγκρίνει το τραυματισμένο πόδι με το κανονικό πόδι. Θα πρέπει να ενημερώσετε τον γιατρό σχετικά με τον χρόνο έναρξης του πόνου, τι κάνατε εκείνο το διάστημα και εάν υπήρχε τραυματισμός στο πόδι. Οι ακτινογραφίες θα δείξουν τα περισσότερα κατάγματα, αν και περιστασιακά μπορεί να απαιτηθεί σπινθηρογράφημα οστών για τον εντοπισμό καταγμάτων καταπόνησης. Συνήθως, ο γιατρός θα είναι σε θέση να επανευθυγραμμίσει το οστό χωρίς χειρουργική επέμβαση, αν και σε σοβαρά κατάγματα, μπορεί να χρειαστούν καρφίδες ή βίδες για να κρατηθούν τα οστά στη θέση τους ενώ θεραπεύονται.
Ποια είναι η αντιμετώπιση;
Επισκεφθείτε το γιατρό σας το συντομότερο δυνατόν αν νομίζετε ότι έχετε ένα σπασμένο οστό στο πόδι ή στο δάκτυλο. Μέχρι το ραντεβού σας, να έχετε το πόδι σε αποφόρτιση και εφαρμόστε πάγο για να μειώσετε το οίδημα. Χρησιμοποιήστε μια παγοκύστη ή τυλίξτε τον πάγο σε μια πετσέτα έτσι ώστε να μην έρχεται σε άμεση επαφή με το δέρμα. Εφαρμόστε τον πάγο για όχι περισσότερο από 20 λεπτά τη φορά. Πάρτε ασπιρίνη ή ιβουπροφαίνη για να βοηθήσετε στην ανακούφιση του πόνου. Φορέστε ένα φαρδύ παπούτσι με σκληρή σόλα.
Η ξεκούραση είναι η κύρια θεραπεία για τα κατάγματα καταπόνησης στο πόδι. Μείνετε μακριά από τη δραστηριότητα που προκάλεσε τον τραυματισμό ή οποιαδήποτε δραστηριότητα που προκαλεί πόνο στο σημείο κατάγματος, για τρεις έως τέσσερις εβδομάδες. Αντικαταστήστε την με κάποια άλλη δραστηριότητα που ασκεί λιγότερη πίεση στο πόδι, όπως η κολύμβηση. Σταδιακά, θα μπορείτε να επιστρέψετε στις προηγούμενες δραστηριότητες. Ο γιατρός ή ο προπονητής σας μπορεί να σας βοηθήσει να εντοπίσετε τα σφάλματα στην προπόνηση που ενδεχομένως να προκάλεσαν το αρχικό πρόβλημα, ώστε να αποφύγετε να επαναληφθούν.
Τα άκρα των οστών ενός παρεκτοπισμένου κατάγματος πρέπει να ευθυγραμμιστούν και το οστό να παραμείνει ακίνητο έως ότου θεραπευτεί. Αν έχετε ένα σπασμένο δάκτυλο, ο γιατρός μπορεί να “κολλήσει” προσωρινά το σπασμένο δάκτυλο σε ένα γειτονικό δάκτυλο, με ένα επίθεμα γάζας ανάμεσα στα δάκτυλα για να απορροφήσει την υγρασία. Θα πρέπει να αλλάζετε τη γάζα και την ταινία όσο συχνά χρειάζεται. Αφαιρέστε ή αντικαταστήστε την ταινία εάν το πρήξιμο αυξάνεται και αισθάνεστε τα δάκτυλα μουδιασμένα ή φαίνονται ωχρά. Εάν έχετε διαβήτη ή περιφερική νευροπάθεια (απώλεια αίσθησης στα δάκτυλα των ποδιών), αποφύγετε το σφίξιμο των δακτύλων μεταξύ τους. Μπορεί να χρειαστεί να φορέσετε ένα άκαμπτο ορθοπαιδικό παπούτσι με επίπεδη βάση για δύο έως τρεις εβδομάδες.
Αν έχετε ένα σπασμένο οστό στο πρόσθιο πόδι, ίσως χρειαστεί να φορέσετε ένα κοντό γυψονάρθηκα, ένα brace ή ένα άκαμπτο, παπούτσι με επίπεδη βάση. Μπορεί να διαρκέσει έξι έως οκτώ εβδομάδες για να θεραπευτεί το οστό, ανάλογα με τη θέση και την έκταση του τραυματισμού. Μετά από περίπου μια εβδομάδα, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει ακτινογραφίες για να βεβαιωθεί ότι τα οστά παραμένουν σωστά ευθυγραμμισμένα. Καθώς τα συμπτώματα υποχωρούν, μπορείτε να φορτίσετε ελαφρώς το πόδι. Σταματήστε εάν ο πόνος επιστρέψει.
Η χειρουργική επέμβαση απαιτείται σπάνια για τη θεραπεία καταγμάτων στα δάκτυλα ή στο πρόσθιο πόδι. Ωστόσο, όταν είναι απαραίτητο, έχει υψηλό βαθμό επιτυχίας.