Τι είναι ο οπίσθιος κνημιαίος τένοντας;

Ο οπίσθιος κνημιαίος τένοντας ακολουθεί πορεία στο εσωτερικό της ποδοκνημικής και του άκρου ποδός καταλήγοντας στην ποδική καμάρα. Η κύρια λειτουργία του είναι να τραβάει το πόδι προς τα μέσα, υποστηρίζοντας την καμάρα. Σε ορισμένες παθήσεις και κακώσεις ο ασθενής χάνει την ικανότητά να σηκώνει το πόδι από το έδαφος. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται πτώση άκρου ποδός. Οι ασθενείς που έχουν πτώση άκρου ποδός έχουν δυσκολία στη βάδιση. Εάν δεν μπορείτε να σηκώσετε επαρκώς το πόδι σας όταν περπατάτε, μπορεί να σκοντάψετε και ενδεχομένως να πέσετε. Ασθενείς με πτώση άκρου ποδός που δεν υποβάλλονται σε θεραπεία συχνά βαδίζουν με έναν παράξενο τρόπο.

Μια πρώτη γραμμή αντιμετώπισης είναι οι ορθωτικοί νάρθηκες, με κύριο εκρπόσωπο τον ειδικό νάρθηκα πτώσης άκρου ποδός AFO (Ankle Foot Orthosis). Το ορθωτικό αυτό είναι ένα εσωτερικό στήριγμα που στηρίζει την ποδοκνημική σε ορθή γωνία έτσι ώστε το πόδι να μην «πέφτει» καθώς αιωρείται. Το ορθωτικό είναι κατασκευασμένο από πλαστικό και εφαρμόζει στην πίσω επιφάνεια της γάμπας έως το πέλμα. Το ορθωτικό συνήθως συνδέεται στο πόδι με δέστρα από Velcro ακριβώς κάτω από το γόνατο και στη ράχη του ποδιού. Αυτού του είδους ορθωτικά συχνά κάνουν το περπάτημα πολύ πιο εύκολο για τους ασθενείς με πτώση άκρου ποδός.

 

Τι είναι η τενοντομεταφορά οπισθίου κνημιαίου;

Οι ασθενείς που δεν θέλουν να βαδίζουν με τη χρήση κάποιου ορθωτικού νάρθηκα μπορούν να χειρουργηθούν. Η χειρουργική επέμβαση περιλαμβάνει τη μεταφορά του οπισθίου κνημιαίου τένοντα στην ράχη του άκρου ποδός. Ο στόχος αυτής της επέμβασης είναι ο ασθενής να μπορεί να περπατά και ξυπόλητος χωρίς τη χρήση ορθωτικού. Σε μερικούς ασθενείς αυτή η μεταφορά μπορεί επίσης να βοηθήσει να ισιώσει τελείως το πόδι.

 

Ποια σημάδια υποδηλώνουν ότι μπορεί να πραγματοποιηθεί η χειρουργική επέμβαση;

Οποιοσδήποτε ασθενείς με πτώση του άκρου ποδός που επιθυμεί να βαδίσει χωρίς ορθωτικά πρέπει να ενημερώνεται και να εξετάζει την πιθανότητα χειρουργικής επέμβασης για οριστική διόρθωση του προβλήματός του.

 

Πότε πρέπει να αποφεύγεται η χειρουργική επέμβαση;

Οι ασθενείς δεν θα πρέπει να υποβληθούν σε αυτή τη χειρουργική επέμβαση εάν ο οπίσθιος κνημιαίος τένοντας δεν λειτουργεί σωστά. Επίσης, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη πως μία προϋπάρχουσα παραμόρφωση πλατυποδίας μπορεί να χειροτερεύσει εάν μεταφερθεί αυτός ο τένοντας.

 

Γενικές πληροφορίες για την χειρουργική επέμβαση

Για την επέμβαση αυτή απαιτούνται συνήθως τέσσερις τομές. Μέσα από αυτές γίνεται η λήψη του τένοντα, η καθοδήγησή του κάτω από το δέρμα στη νέα του πορεία και η συγκράτηση του στη νέα του θέση στη ράχη του ποδιού. Ο τένοντας ασφαλίζεται είτε με βίδα / άγκυρα που σφηνώνει στο κόκαλο, είτε τραβώντας τα ράμματα που κρατούν τον τένοντα έξω από το πέλμα όπου και ράβονται. Ο τένοντας ασφαλίζεται σε μερική τάση, δηλαδή ελαφρά τεντωμένος, έτσι ώστε να μπορεί να λειτουργήσει καλά μόλις θεραπευτεί.

Τι συμβαίνει μετά την επέμβαση;

Αμέσως μετά τη χειρουργική επέμβαση το πόδι τοποθετείται σε έναν νάρθηκα για δύο εβδομάδες. Ο νάρθηκας αυτός και τα ράμματα στις τομές αφαιρούνται μετά από δύο εβδομάδες. Σε αυτή τη φάση χρησιμοποιείται μια μετεγχειρητική μπότα, αλλά για τέσσερις ακόμα εβδομάδες δεν πρέπει να φορτίσετε το πόδι σας. Έξι εβδομάδες μετά το χειρουργείο μπορείτε να ξεκινήστε την φόρτιση σύμφωνα με τις οδηγίες του χειρουργού σας. Η μπότα αφαιρείται συνήθως σε διάστημα μεταξύ 9 και 12 εβδομάδων μετά τη χειρουργική επέμβαση. Σε εκείνο το διάστημα συχνά ξεκινά και η φυσικοθεραπεία, ούτως ώστε να βοηθήσει τον τένοντα να σηκώνει το πόδι. Η αποθεραπεία μπορεί να διαρκέσει έξι μήνες.

Πιθανές επιπλοκές

Υπάρχουν γενικές επιπλοκές που μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση. Αυτές περιλαμβάνουν τους κινδύνους που σχετίζονται με την αναισθησία, τις λοιμώξεις, τη βλάβη σε νεύρα και αιμοφόρα αγγεία, την αιμορραγία και τη δημιουργία θρόμβων.

Ειδικά για την επέμβαση της τενοντομεταφοράς υπάρχουν ορισμένες επιπλοκές που όμως είναι σπάνιες. Έτσι, υπάρχει η μικρή πιθανότητα ο τένοντας αργότερα να ξεκολλήσει από το οστό στο οποίο έχει συνδεθεί, παρόλο που ο χειρουργός ελέγχει προσεκτικά την αντοχή του κατά την ολοκλήρωση της επέμβασης. Επίσης, αν ο τένοντας δεν τοποθετηθεί στη σωστή τάση, δηλαδή σωστά τεντωμένος, τότε η μεταφορά δεν λειτουργεί σωστά και ο ασθενής έχει ακόμα κάποιο βαθμό πτώσης στο πόδι. Εάν από την άλλη μεριά ο τένοντας τοποθετηθεί πολύ σφιχτά τότε ο ασθενής μπορεί να έχει δυσκολία να σπρώξει το πόδι προς τα κάτω, δηλαδή να έχει τη λεγόμενη πελματιαία κάμψη.

Εάν τέλος ο τένοντας τοποθετηθεί με τρόπο που να έλκει το πόδι πολύ ισχυρά ή πολύ αδύναμα, μπορεί να δημιουργηθεί κάποια παραμόρφωση στην καμάρα. Πρέπει να τονιστεί ωστόσο πως οι τενοντομεταφορές εκτελούνται από ειδικά εκπαιδευμένους ορθοπαιδικούς που λαμβάνουν υπόψη όλα τα παραπάνω και αυτές οι επιπλοκές κατά κανόνα αποφεύγονται.

Συχνές ερωτήσεις

Πρέπει να κάνω οπωσδήποτε αυτή τη χειρουργική επέμβαση;

Όχι. Η επέμβαση είναι προαιρετική. Πολλοί ασθενείς μπορούν να λειτουργούν σε μεγάλο βαθμό με τη βοήθεια του ορθωτικού νάρθηκα. Ωστόσο, ορισμένοι δεν το ανέχονται με ευκολία και έτσι επιλέγουν τη χειρουργική επέμβαση.

Για πόσο καιρό πρέπει να μην πατάω το πόδι μου μετά το χειρουργείο;

Οι ασθενείς χρειάζονται συνήθως έξι εβδομάδες αποφόρτισης μετά τη χειρουργική επέμβαση έτσι ώστε να θεραπευτεί ο τένοντας.

Είναι αυτή η επέμβαση η μόνη που χρειάζομαι;

Αυτό αποφασίζεται κατά περίπτωση. Για ορισμένους ασθενείς, απαιτείται μόνο μία τενοντομεταφορά. Σε άλλους μπορεί να χρειαστούν και άλλες επεμβάσεις.