Τι είναι το πέμπτο μετατάρσιο;

Τα οστά των μεταταρσίων είναι τα μακρά οστά στη μέση του άκρου ποδός που συνδέουν το πίσω τμήμα του ποδιού με τα δάκτυλα. Κάθε οστό του μεταταρσίου έχει βάση, διάφυση, αυχένα και κεφαλή. Το πέμπτο μετατάρσιο είναι το τελευταίο οστό στο εξωτερικό του ποδιού και τα περισσότερα κατάγματα του πέμπτου μεταταρσίου συμβαίνουν στη βάση του.

 

Ποιος είναι ο στόχος της χειρουργικής επέμβασης σε κάταγμα του πέμπτου μεταταρσίου;

Η πλειονότητα των καταγμάτων πέμπτου μεταταρσίου αντιμετωπίζεται χωρίς χειρουργική επέμβαση. Ωστόσο, ορισμένες καταστάσεις μπορεί να απαιτούν χειρουργική θεραπεία. Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να γίνει για να βοηθήσει το οστό να θεραπευτεί σε σωστή θέση ούτως ώστε ο ασθενής να επιστρέψει σε πλήρη λειτουργικότητα. Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να μειώσει τον χρόνο που απαιτείται για ακινητοποίηση και να βελτιώσει την πιθανότητα επούλωσης του κατάγματος σε σύγκριση με τη μη χειρουργική θεραπεία.

 

Ποια σημάδια υποδηλώνουν την ανάγκη χειρουργικής επέμβασης;

Η βάση του πέμπτου μεταταρσίου χωρίζεται σε τρεις ζώνες που μπορεί να συμβεί το κάταγμα. Τα κατάγματα της 1ης Ζώνης είναι τα λεγόμενα αποσπαστικά κατάγματα (δίκην νιφάδος) που εμφανίζονται στην άκρη της βάσης του πέμπτου μεταταρσίου. Τα κατάγματα αυτά τυπικά αντιμετωπίζονται χωρίς χειρουργική επέμβαση χρησιμοποιώντας γύψο, μπότα ή υπόδημα με σκληρή σόλα. Τείνουν να επουλώνονται (διαδικασία που ονομάζεται πώρωση του κατάγματος) μέσα σε έξι έως οκτώ εβδομάδες.

Τα κατάγματα της 2ης Ζώνης είναι συνήθως γνωστά ως κατάγματα Jones. Εμφανίζονται στη διασταύρωση μεταξύ της βάσης και της διάφυσης του πέμπτου μεταταρσίου. Αυτά τα κατάγματα είναι γνωστό ότι έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να μην θεραπευτούν, μια επιπλοκή που ονομάζεται ψευδάρθρωση. Διατρέχουν επίσης κίνδυνο επανα-κατάγματος ακόμη και μετά την επούλωση. Αυτά τα κατάγματα συνήθως αντιμετωπίζονται με χειρουργική επέμβαση.

Τα κατάγματα της 3ης Ζώνης συμβαίνουν κατά μήκος της διάφυσης του πέμπτου μεταταρσίου. Αυτά είναι κατά κανόνα κατάγματα καταπόνησης σε αθλητές. Ο μακροχρόνιος χρόνος επούλωσης και ο κίνδυνος επανα-κατάγματος μπορεί να είναι λόγοι για τη χειρουργική αποκατάσταση σε αυτά τα κατάγματα.

 

Πότε πρέπει να αποφεύγεται η χειρουργική επέμβαση;

Η χειρουργική επέμβαση δεν ενδείκνυται σε κάταγμα όπου υπάρχει μόλυνση ή σοβαρός τραυματισμός μαλακού ιστού. Μερικές φορές η βάση του μεταταρσίου σπάει σε πολλά μικρά κομμάτια και όταν συμβεί αυτό, ο χειρουργός σας μπορεί να επιλέξει να σταθεροποιήσει το κάταγμα με μια πλάκα και όχι με μια βίδα. Ο χειρουργός σας μπορεί επίσης να επιλέξει να αφαιρέσει ένα μέρος του σπασμένου οστού αντί να προσπαθήσει να το επανατοποθετήσει.

 

Γενικές πληροφορίες για την χειρουργική επέμβαση

Υπάρχουν πολλές χειρουργικές επιλογές για τα κατάγματα πέμπτου μεταταρσίου. Μια δημοφιλής τεχνική είναι η επέμβαση κατά την οποία μια βίδα εισάγεται στο πέμπτο μετατάρσιο (ενδομυελική ήλωση με κοχλία). Τα κατάγματα της διάφυσης του 5ου μεταταρσίου συνήθως στερεώνονται με μια πλάκα και βίδες. Αυτές οι επεμβάσεις μπορούν να διεξαχθούν είτε υπό γενική αναισθησία είτε με περιοχική αναισθησία.

Χειρουργική τεχνική

Η χειρουργική προσπέλαση για μια ενδομυελική βίδα συνήθως δεν είναι παρά μια επιμήκης τομή στην περιοχή της βάσης του πέμπτου μεταταρσίου. Χρησιμοποιείται ένα μηχάνημα ακτινογραφιών (ακτινοσκοπικό C arm) για την καθοδήγηση τοποθέτησης βιδών. Το σπείραμα της βίδας διαπερνά τη θέση του κατάγματος και αυτό επιτρέπει την συμπίεση των σπασμένων τμημάτων μεταξύ τους. Αν απαιτείται οστικό μόσχευμα, όπως σε ένα χρόνιο κάταγμα που έχει αποτύχει να επουλωθεί με τη συντηρητική θεραπεία, τότε μπορεί να χρειαστεί ξεχωριστή τομή πάνω στο κάταγμα για να εισαχθεί το οστικό μόσχευμα ή το υποκατάστατο οστικού μοσχεύματος.

Τι συμβαίνει μετά την επέμβαση;

Για τις πρώτες 7 έως 14 μέρες μετά τη χειρουργική επέμβαση, μπορεί να σας επιτραπεί να φορτίσετε το πόδι στη πτέρνα, αν και αρκετοί χειρουργοί δεν θα σας επιτρέψουν να φορτίσετε καθόλου το τραυματισμένο πόδι. Η αποφόρτιση μπορεί να διαρκέσει για έξι εβδομάδες. Η φόρτιση με τη χρήση αφαιρούμενης μπότας επιτρέπεται μετά από αυτό το διάστημα. Οι ασθενείς μπορούν να αναμένουν να επιστρέψουν στην πλήρη δραστηριότητα τρεις έως τέσσερις μήνες μετά από ένα τυπικό κάταγμα. Αυτό περιλαμβάνει και την επιστροφή στα αθλήματα. Ορισμένα κατάγματα μπορεί να απαιτούν μεταμόσχευση οστού και να έχουν μεγαλύτερη περίοδο αποθεραπείας. Η βίδα συνήθως δεν αφαιρείται εκτός αν προκαλεί ενόχληση.

Πιθανές επιπλοκές

Υπάρχουν γενικές επιπλοκές που μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση. Αυτές περιλαμβάνουν τους κινδύνους που σχετίζονται με την αναισθησία, τις λοιμώξεις, τη βλάβη σε νεύρα και αιμοφόρα αγγεία, την αιμορραγία και τη δημιουργία θρόμβων.

Ειδικά για το κάταγμα του 5ου μεταταρσίου, μια επιπλοκή είναι το κάταγμα να μην μπορέσει να κολλήσει, κάτι που ονομάζεται ψευδάρθρωση. Μια άλλη σπάνια, αλλά σοβαρή επιπλοκή είναι ένα δεύτερο κάταγμα μετά από τη σταθεροποίηση. Μερικοί ασθενείς μπορεί να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο κακής επούλωσης ή επανα-κατάγματος λόγω του σχήματος του ποδιού τους. Ένα πόδι με υψηλή ποδική καμάρα ή μια πτέρνα που γυρίζει προς τα μέσα μπορεί να ασκήσει επιπλέον πίεση στο πέμπτο μετατάρσιο και αυτό να επηρεάσει αρνητικά την επούλωση. Κάποιες από αυτές τις επιπλοκές μπορεί να οδηγήσουν και σε επανάληψη της χειρουργικής επέμβασης.

Συχνές ερωτήσεις

Εάν έχω υποστεί κάταγμα 2ης ζώνης στη βάση του πέμπτου μεταταρσίου, θα θέσω σε κίνδυνο την πιθανότητα επούλωσης των οστών αν προσπαθήσω αρχικά συντηρητική αγωγή;

Τα περισσότερα από τα κατάγματα του 5ου μεταταρσίου θα κολλήσουν μετά από περίπου 12 εβδομάδες με την κατάλληλη συντηρητική θεραπεία. Ωστόσο, τα ποσοστά μη ένωσης – ψευδάρθρωσης των καταγμάτων αυτών μπορεί να είναι υψηλότερα από 15 έως 20%. Ένα κάταγμα που δεν θεραπεύεται και είναι επώδυνο μπορεί τελικά να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση. Αυτή η καθυστερημένη χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι πιο δύσκολη σε αυτό το σημείο και μπορεί να απαιτήσει τη χρήση οστικού μοσχεύματος.

 

Εάν έχω κάταγμα στον αυχένα ή τη διάφυση του πέμπτου μεταταρσίου, υπάρχει ανάγκη για χειρουργική επέμβαση;

Η ανάγκη για χειρουργική επέμβαση σε αυτούς τους τύπους καταγμάτων εξαρτάται από το βαθμό της παραμόρφωσης. Η περιστροφική παραμόρφωση του μικρού δακτύλου, η γωνία του άξονα του μεταταρσίου με αλλαγή στο σχήμα του ποδιού και η βράχυνση ως αποτέλεσμα του κατάγματος είναι μερικοί από τους λόγους για χειρουργική διόρθωση.

 

Αν επιλέξω να μην χειρουργηθώ και να χρησιμοποιήσω μια μπότα για έξι εβδομάδες, υπάρχουν άλλες θεραπείες που μπορούν να βοηθήσουν στην επιτάχυνση της επούλωσης;

Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι η ηλεκτρομαγνητική διέγερση των οστών μπορεί να είναι χρήσιμη για την αύξηση των ποσοστών επούλωσης και τη μείωση του χρόνου θεραπείας σε κατάγματα 2ης ζώνης της βάσης του πέμπτου μεταταρσίου. Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες αποδείξεις προτού αυτές οι θεραπείες συστηθούν σε όλους τους ασθενείς με τέτοιου είδους κατάγματα.