Τι είναι τα σησαμοειδή;

Τα περισσότερα οστά στο ανθρώπινο σώμα συνδέονται μεταξύ τους στις αρθρώσεις. Υπάρχουν ωστόσο και κάποια οστά που δεν συνδέονται με κανένα άλλο οστό. Αντ’ αυτού, συνδέονται μόνο με τένοντες ή είναι ενσωματωμένα στους μύες. Αυτά ονομάζονται σησαμοειδή οστά. Ένα καλό παράδειγμα είναι η επιγονατίδα, η οποία είναι το μεγαλύτερο σησαμοειδές. Δύο ακόμη πολύ μικρά σησαμοειδή, καθένα με μέγεθος μικρού αμυγδάλου, βρίσκονται στην κάτω-πελματιαία πλευρά του προσθίου ποδός στο επίπεδο του μεγάλου δάκτυλου του ποδιού. Το ένα βρίσκεται στην εξωτερική πλευρά του ποδιού προς την καμάρα και το άλλο πιο κοντά στο μέσο του ποδιού προς το μικρό δάκτυλο.

 

Πως μπορούν να τραυματιστούν τα σησαμοειδή;

Τα σησαμοειδή δρουν σαν υπομόχλια σε τροχαλίες. Παρέχουν μια λεία επιφάνεια πάνω στην οποία ολισθαίνουν οι τένοντες, αυξάνοντας έτσι την ικανότητα των τενόντων να μεταφέρουν μυική ισχύ. Τα σησαμοειδή στο πρόσθιο πόδι βοηθούν επίσης με την κατανομή του βάρους στη φόρτιση και βοηθούν στην ανύψωση των οστών του μεγάλου δακτύλου. Όπως και τα άλλα οστά, τα σησαμοειδή μπορούν να σπάσουν (= κάταγμα). Επιπλέον, οι τένοντες που περιβάλλουν τα σησαμοειδή μπορούν να ερεθιστούν ή να εμφανίσουν φλεγμονή. Αυτό ονομάζεται σησαμοειδίτιδα και είναι μια μορφή τενοντοπάθειας. Είναι συχνή μεταξύ χορευτών μπαλέτου, δρομέων και επαγγελματιών αθλητών.

 

Ποια είναι τα συμπτώματα τραυματισμού του σησαμοειδούς;

• Ο πόνος εστιάζεται κάτω από το μεγάλο δάχτυλο κάτω από την κεφαλή του μεταταρσίου. Στη σησαμοειδίτιδα, ο πόνος μπορεί να αναπτυχθεί σταδιακά, ενώ στο κάταγμα ο πόνος θα είναι άμεσος.
• Μπορεί να εμφανιστούν οίδημα και μώλωπες τοπικά.
• Μπορεί να υπάρχει δυσκολία και πόνος όταν κάμπτεται και όταν τεντώνει το μεγάλο δάκτυλο του ποδιού.

Πως γίνεται η διάγνωση για τραυματισμό σησαμοειδούς;

Κατά τη διάρκεια της εξέτασής σας, ο ορθοπαιδικός θα ψάξει για τυχόν ευαισθησία στα σησαμοειδή οστά. Ο γιατρός σας μπορεί να κάνει ελαφρούς χειρισμούς στο οστό ή να σας ζητήσει να λυγίσετε και να τεντώσετε το δάχτυλο του ποδιού. Μπορεί επίσης να κάμψει παθητικά το μεγάλο δάχτυλο προς τα πάνω προς την κορυφή του ποδιού για να δει αν ο πόνος εντείνεται.

Ο γιατρός θα ζητήσει ακτινογραφίες του προσθίου ποδός για να εξασφαλίσει σωστή διάγνωση. Σε πολλούς ανθρώπους το σησαμοειδές οστό πλησιέστερο στο κέντρο του ποδιού (το λεγόμενο έξω ή περονιαίο σησαμοειδές) αποτελείται από δύο μέρη (διφυές). Επειδή οι άκρες ενός διφυούς σησαμοειδούς είναι γενικά ομαλές και οι άκρες ενός σπασμένου σησαμοειδούς είναι γενικά ακανόνιστες, μια ακτινογραφία είναι χρήσιμη στην πραγματοποίηση κατάλληλης διάγνωσης. Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να ζητήσει ακτινογραφίες του άλλου ποδιού για να συγκρίνει τη δομή των οστών. Αν οι ακτινογραφίες εμφανίζονται φυσιολογικές, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει σπινθηρογράφημα οστών. Μπορούν επίσης να γίνουν εξετάσεις αίματος για ουρική αρθρίτιδα ή φλεγμονώδη αρθρίτιδα.

 

Ποιες είναι οι επιλογές θεραπείας των σησαμοειδών;

Η θεραπεία για τη σησαμοειδίτιδα είναι συνήθως συντηρητική. Ωστόσο, εάν τα συντηρητικά μέτρα αποτύχουν, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει χειρουργική επέμβαση για την απομάκρυνση του σησαμοειδούς οστού. Πρωτίστως, ο ειδικός ορθοπαιδικός θα σας συστήσει τα εξής:

• Σταματήστε τη δραστηριότητα που προκαλεί τον πόνο.
• Πάρτε αντιφλεγμονώδη όπως η ιβουπροφαίνη για να ανακουφίσετε τον πόνο.
• Ξεκουράστε και βάλτε πάγο στο πέλμα του ποδιού σας. Μην εφαρμόζετε τον πάγο κατευθείαν πάνω στο δέρμα, αλλά χρησιμοποιείτε παγοκύστη ή τυλίγετε τον πάγο σε μια πετσέτα.
• Φορέστε παπούτσια με μαλακή σόλα και χαμηλό τακούνι. Μπορούν επίσης να είναι άνετα τα παπούτσια με άκαμπτη σόλα όπως τα τσόκαρα από πλαστικό ή φελλό.
• Χρησιμοποιήστε ένα ένθετο από ύφασμα για να απαλλαγείτε από την πίεση.
• Επιστρέψτε στη δραστηριότητα σταδιακά και συνεχίστε να φοράτε ένα ένθετο από πυκνό αφρώδες ελαστικό ή σιλικόνη κάτω από τα σησαμοειδή για υποστήριξη. Αποφύγετε δραστηριότητες που φορτίζουν υπερβολικά τις κεφαλές των μεταταρσίων.
• Δέστε με ταινία (taping) το μεγάλο δάκτυλο του ποδιού ώστε να παραμένει λυγισμένο ελαφρώς προς τα κάτω (πελματιαία κάμψη).
• Ο ορθοπαιδικός μπορεί να συστήσει την έγχυση ενός στεροειδούς φαρμάκου για τη μείωση του οιδήματος.
• Εάν τα συμπτώματα επιμένουν, μπορεί να χρειαστεί να φοράτε ένα αφαιρούμενο νάρθηκα για τέσσερις έως έξι εβδομάδες.

 

Ποιες είναι οι επιλογές θεραπείας σε κάταγμα σησαμοειδούς;

Εάν έχετε κάταγμα σησαμοειδούς, ο ορθοπαιδικός σας μπορεί να συστήσει συντηρητικές θεραπείες προτού γίνει χειρουργική επέμβαση.

• Θα χρειαστεί να φορέσετε ένα παπούτσι με δύσκαμπτη σόλα ή ένα κοντό νάρθηκα όπως σε κάταγμα του ποδιού.
• Ο γιατρός σας μπορεί να δέσει την άρθρωση με ταινία (taping) για να περιορίσει την κίνηση του μεγάλου δακτύλου.
• Μπορεί να χρειαστεί να φορέσετε ένα επίθεμα σε σχήμα J γύρω από την περιοχή του σησαμοειδούς για να ανακουφίσετε την πίεση καθώς το κάταγμα θεραπεύεται.
• Μπορεί σας δοθούν παυσίπονα όπως η ασπιρίνη ή η ιβουπροφαίνη.
• Πιθανόν να χρειαστούν αρκετοί μήνες για να υποχωρήσει η ταλαιπωρία.
• Τα προστατευτικά μαξιλαράκια ή άλλα είδη ορθωτικών είναι συχνά χρήσιμα καθώς θεραπεύεται το κάταγμα.
• Σε ορισμένες περιπτώσεις, απαιτείται χειρουργική αντιμετώπιση ενός σπασμένου σησαμοειδούς.