Τι είναι οι οστεοχόνδρινες βλάβες;

Οι οστεοχόνδρινες βλάβες, αποκαλούμενες μερικές φορές διαχωριστική οστεοχονδρίτιδα ή οστεοχόνδρινα κατάγματα, είναι τραυματισμοί στον αστράγαλο (το κάτω οστό της άρθρωσης της ποδοκνημικής) που περιλαμβάνουν τόσο το οστό όσο και τον υπερκείμενο χόνδρο. Αυτοί οι τραυματισμοί μπορεί να περιλαμβάνουν φθορά σαν γρατζουνιές των στρωμάτων του χόνδρου, κυστικές βλάβες εντός του οστού που βρίσκεται κάτω από τον χόνδρο ή κάταγμα τόσο του χόνδρινου όσο και του οστικού στρώματος. Για λόγους απλότητας, όλοι οι παραπάνω τραυματισμοί αυτοί θα αναφέρονται στη συνέχεια ως οστεοχόνδρινες βλάβες του αστραγάλου (Osteochondral Lesions of the Talus – OLT).

 

Ποια είναι τα συμπτώματα των οστεοχόνδρινων βλαβών του αστραγάλου;

Οι οστεοχόνδρινες βλάβες του αστραγάλου μπορούν να προκληθούν μετά από έναν μεμονωμένο τραυματισμό ή ως αποτέλεσμα επαναλαμβανόμενων μικροτραυμάτων. Συχνά συμπτώματα περιλαμβάνουν παρατεταμένο πόνο, οίδημα (=πρήξιμο), «πιάσιμο» και / ή αστάθεια της άρθρωσης της ποδοκνημικής. Μετά από τραυματισμό, όπως το διάστρεμμα αστραγάλου, ο αρχικός πόνος και το οίδημα θα πρέπει να μειώνεται με την κατάλληλη αντιμετώπιση (ανάπαυση, ανύψωση, κλπ). Ο επίμονος πόνος παρά την κατάλληλη θεραπεία μετά από μήνες εγείρει την κλινική υποψία για παρουσία οστεοχόνδρινης βλάβης του αστραγάλου.

Ο πόνος μπορεί να εντοπίζεται κυρίως στην έξω ή στην έσω πλευρά της άρθρωσης της ποδοκνημικής. Τα σοβαρά επεισόδια «κλειδώματος» ή πιασίματος, όπου ο αστράγαλος μαγγώνει και δεν μπορεί να λυγίσει, μπορεί να υποδηλώνουν ότι υπάρχει μεγάλη οστεοχόνδρινη βλάβη ή ακόμα και ελεύθερο κομμάτι χόνδρου ή οστικού τμήματος μέσα στην άρθρωση.

 

Τι προκαλεί τις οστεοχόνδρινες βλάβες του αστραγάλου;

Η πλειοψηφία των οστεοχόνδρινων βλαβών, μέχρι και σε ποσοστό 85% των περιπτώσεων, συμβαίνουν μετά από τραυματική βλάβη στην άρθρωση του αστραγάλου. Τα διαστρέμματα των αστραγάλων (στροφικές κακώσεις της ποδοκνημικής) είναι μια κοινή αιτία των οστεοχόνδρινων βλαβών. Σε αυτόν τον τύπο τραυματισμού, ένα τμήμα της επιφάνειας του αστραγάλου μπορεί να προσκρούσει σε άλλο τμήμα της άρθρωσης της ποδοκνημικής (κνήμη ή περόνη). Καθώς συμβαίνει αυτό, μπορεί να προκληθεί τραυματισμός στον αστράγαλο με δυνάμεις συμπίεσης, σύνθλιψης ή και διατμητικές. Εκτός από τα διαστρέμματα, και άλλοι τύποι τραυματικών κακώσεων μπορεί επίσης να προκαλέσουν βλάβη στην επιφάνεια του αστραγάλου.

 

Ανατομία

Ο αστράγαλος είναι το κάτω οστό της άρθρωσης της ποδοκνημικής. Μεγάλο μέρος αυτού του οστού καλύπτεται με χόνδρο. Τα οστά της κνήμης και της περόνης βρίσκονται πάνω και στο πλάι των πλευρών του αστραγάλου, σχηματίζοντας την άρθρωση της ποδοκνημικής. Αυτή η άρθρωση είναι υπεύθυνη για το μεγαλύτερο μέρος της κίνησης του ποδιού προς τα πάνω (=ραχιαία έκταση) και προς τα κάτω (=πελματιαία κάμψη). Η παροχή αίματος στον αστράγαλο δεν είναι τόσο πλούσια όσο σε άλλα οστά του σώματος και ως αποτέλεσμα οι τραυματισμοί στον αστράγαλο είναι μερικές φορές πιο δύσκολο να επουλωθούν από ότι παρόμοιες κακώσεις σε άλλα οστά.

 

Πως γίνεται η διάγνωση των οστεοχόνδρινων βλαβών του αστραγάλου;

Οι οστεοχόνδρινες βλάβες του αστραγάλου διαγιγνώσκονται με συνδυασμό κλινικής εξέτασης και απεικονιστικών εξετάσεων. Ο ορθοπαιδικός σας μπορεί να έχει υποψία ότι έχετε αυτόν τον τύπο τραυματισμού από το ιστορικό σας. Η κλινική εξέταση μπορεί να αυξήσει περαιτέρω την υποψία για αυτόν τον τύπο κάκωσης. Στη συνέχεια, οι απεικονιστικές εξετάσεις είναι απαραίτητες για την επιβεβαίωση της διάγνωσης. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι απλές ακτινογραφίες μπορούν να εμφανίσουν τις οστεοχόνδρινες βλάβες, αλλά συχνά απαιτείται πρόσθετη απεικόνιση. Αυτή η πρόσθετη απεικόνιση μπορεί να είναι η αξονική (Computed Tomography – CT) ή η μαγνητική τομογραφία (Magnetic Resonance Imaging – MRI).

 

Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές;

Μόλις επιβεβαιωθεί η διάγνωση, η αντιμετώπιση μπορεί να περιλαμβάνει είτε συντηρητική είτε χειρουργική θεραπεία. Η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας θα εξαρτηθεί από τη φύση της οστεοχόνδρινης βλάβης, την παρουσία άλλων τραυματισμών και των παραμέτρων του κάθε ασθενούς.

Η συντηρητική θεραπεία είναι κατάλληλη για ορισμένες βλάβες και συνήθως περιλαμβάνει ακινητοποίηση και αποφόρτιση του ποδιού . Στη συνέχεια μπορεί να ακολουθήσει σταδιακή φόρτιση και φυσικοθεραπεία. Ο στόχος της συντηρητικής θεραπείας είναι να επιτρέψει στον τραυματισμένο χόνδρο και το οστό να επουλωθούν.

Άλλου είδους βλάβες αντιμετωπίζονται καλύτερα με χειρουργική επέμβαση. Οι στόχοι της χειρουργικής επέμβασης είναι να αποκατασταθεί το φυσιολογικό σχήμα, μορφή, και η ολισθαίνουσα επιφάνεια του αστραγάλου προκειμένου να αποκατασταθεί η φυσιολογική μηχανική και οι δυνάμεις που δρουν στην άρθρωση της ποδοκνημικής. Η προοπτική και ελπίδα είναι να ελαχιστοποιηθούν τα συμπτώματα και να περιοριστεί ο κίνδυνος εμφάνισης αρθρίτιδας.

Ανάλογα με τα χαρακτηριστικά και τη θέση της οστεοχόνδρινης βλάβης, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να γίνει αρθροσκοπικά ή με το άνοιγμα του δέρματος. Η αρθροσκόπηση χρησιμοποιεί μια κάμερα και μικρά όργανα για να βλέπει και να εργάζεται μέσα στην άρθρωση μέσω μικρών τομών. Μπορεί να μην είναι δυνατή η αποκατάσταση ορισμένων βλαβών αρθροσκοπικά λόγω του μεγέθους ή της θέσης της βλάβης. Οι θεραπείες μπορεί να περιλαμβάνουν χειρουργικό καθαρισμό (απομάκρυνση τραυματισμένου χόνδρου και οστού), σταθεροποίηση του τραυματισμένου θραύσματος, μικροκατάγματα ή ή τρυπανισμούς της βλάβης ή / και μεταφορά ή μεταμόσχευση οστού και χόνδρου. Μπορείτε να συζητήσετε αυτές τις επιλογές θεραπείας με τον ειδικό ορθοπαιδικό χειρουργό που θα σας αναλάβει και να αποφασίσετε ποια είναι η καλύτερη για την περίπτωσή σας.

 

Τι συμβαίνει μετά τη θεραπεία;

Ο αναμενόμενος χρόνος αποκατάστασης μετά από μια οστεοχόνδινη βλάβη ποικίλει ανάλογα με τη φύση της βλάβης και τη θεραπεία. Οι περισσότερες θεραπείες απαιτούν μια περίοδο ακινητοποίησης και περιορισμένης φόρτισης που μπορεί να κυμαίνεται από μερικές εβδομάδες έως αρκετούς μήνες. Οι πιο περίπλοκες διαδικασίες που περιλαμβάνουν μεταμόσχευση οστού ή μεταφορά χόνδρου μπορεί να απαιτούν μεγαλύτερη περίοδο αποκατάστασης.

Τα αποτελέσματα της συντηρητικής θεραπείας των επώδυνων οστεοχόνδρινων βλαβών του αστραγάλου ήταν απογοητευτικά. Οι περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι η πλήρης επίλυση του πόνου από μία οστεοχόνδρινη βλάβη συμβαίνει σε λιγότερες από τις μισές περιπτώσεις που δεν αντιμετωπίστηκαν χειρουργικά. Μελέτες που εξετάζουν τα αποτελέσματα μετά από χειρουργικό καθαρισμό και μικροκατάγματα / τρυπανισμούς των οστεοχόνδρινων βλαβών έδειξαν ότι η πλειοψηφία (πάνω από το 70%) των ασθενών έχει καλό ή εξαιρετικό αποτέλεσμα. Οι μέθοδοι μεταφοράς οστού ή χόνδρου σε τέτοιες βλάβες έχουν επίσης καλά αποτελέσματα. Γενικά, τα καλύτερα αποτελέσματα μπορούν να αναμένονται για τις μικρότερες βλάβες.

 

Πιθανές επιπλοκές

Επιπλοκές, όπως λοίμωξη του τραύματος ή προβλήματα επούλωσης, είναι ασυνήθιστα μετά από επέμβαση αρθροσκόπησης της ποδοκνημικής. Πιο πολύπλοκες διαδικασίες με ανοικτή χειρουργική προσπέλαση ή μεταφορά οστών ή χόνδρων μπορεί να έχουν πρόσθετους κινδύνους. Οι επιπλοκές που σχετίζονται με τη χειρουργική επέμβαση γενικά περιλαμβάνουν τους κινδύνους που σχετίζονται με την αναισθησία, τη λοίμωξη, βλάβες στα νεύρα και τα αγγεία, τη θρόμβωση και την αιμορραγία. Εκτός από τους συνήθεις χειρουργικούς κινδύνους, επιπρόσθετες επιπλοκές μπορεί να περιλαμβάνουν την αποτυχία οποιουδήποτε μεταμοσχευμένου ιστού ή κακή επούλωση των οστών σε περίπτωση που αυτά κόβονται (οι λεγόμενες οστεοτομίες).