Οι παρακάτω πληροφορίες αποτελούν απόδοση στα Ελληνικά της επίσημης ενημέρωσης προς τους ασθενείς της Αμερικανικής Επιστημονικής Εταιρίας Άκρου Ποδός και Ποδοκνημικής AOFAS American Foot and Ankle Society, που είναι ο μεγαλύτερος επιστημονικός οργανισμός παγκοσμίως για τις παθήσεις του ποδιού.
Εάν η άρθρωση που συνδέει το μεγάλο δάχτυλο με το υπόλοιπο πόδι σας έχει οίδημα (= πρήξιμο), ψηλαφητή διόγκωση και τοπικό ερεθισμό του δέρματος, μπορεί να έχετε κότσι. Περισσότερο από το ένα τρίτο των γυναικών έχουν κότσια, μια κοινή παραμόρφωση που συχνά αποδίδεται στη χρήση σφιχτών, στενών παπουτσιών και ψηλών τακουνιών. Οι εξοστώσεις αυτές (κότσια) μπορεί να έχουν κληρονομική προδιάθεση (οικογενείς = συχνή στα μέλη της ίδιας οικογένειας), αλλά πολλά από αυτές οφείλονται στα στενά παπούτσια. Εννέα στις δέκα φορές εμφανίζονται σε γυναίκες. Τα πολύ σφιχτά παπούτσια μπορούν επίσης να προκαλέσουν και άλλες δυσλειτουργίες στα πόδια, όπως οι τύλοι / κάλοι, η σφυροδακτυλία και η γαμψοδακτυλία.
Στην εξόστωση, η βάση του μεγάλου δακτύλου του ποδιού σας (μεταταρσιοφαλαγγική άρθρωση) μεγαλώνει και προεξέχει. Το δέρμα πάνω από το κότσι μπορεί να είναι κόκκινο και ευαίσθητο, και να προκαλείται πόνος φορώντας οποιοδήποτε είδος παπουτσιών. Αυτή η άρθρωση κάμπτεται με κάθε βήμα που κάνετε, οπότε όσο μεγαλύτερο γίνεται το κότσι σας, τόσο περισσότερο πονάει κατά τη βάδιση. Μπορεί επίσης να εμφανίσετε θυλακίτιδα (επώδυνο ερυθρό οίδημα σαν φουσκάλα). Το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού σας μπορεί να παρεκτοπισθεί προς το δεύτερο δάχτυλο του ποδιού σας σε γωνία ή και να μετακινηθεί κάτω από αυτό.
Επιπλέον, το δέρμα στο κάτω μέρος του ποδιού μπορεί να γίνει παχύτερο και πιο επώδυνο. Η πίεση από το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού μπορεί επίσης να βγάλει το δεύτερό σας δάχτυλο εκτός ευθυγράμμισης, και μερικές φορές να επικαλύπτει το τρίτο σας δάκτυλο (= επαλληλία ή εφίππευση). Ένα παραμελημένο κότσι μπορεί να κάνει το πόδι σας να φαίνεται παραμορφωμένο. Εάν η εξόστωση είναι πολύ προχωρημένη, μπορεί να δυσκολεύεστε να περπατήσετε. Ο πόνος γίνεται χρόνιος και μπορεί να εμφανίσετε αρθρίτιδα στην περιοχή.
Ανακούφιση από το κότσι
Τα περισσότερα κότσια αντιμετωπίζονται χωρίς χειρουργική επέμβαση. Η πρόληψη είναι πάντα το καλύτερο μέτρο. Για να ελαχιστοποιήσετε τις πιθανότητές να αναπτύξετε κότσι, μην φοράτε ποτέ σφιχτό παπούτσι που δεν εφάπτεται σωστά στο πόδι σας. Επιλέξτε παπούτσια που προσαρμόζονται στο σχήμα των ποδιών σας. Επιλέξτε παπούτσια με φαρδιά ράχη (κουτεπιε), χώρο για τα δάκτυλα και μαλακούς πάτους. Αποφύγετε τα παπούτσια που είναι μικρά για το πόδι σας, σφιχτά ή έντονα μυτερά, και αυτά με τακούνια ψηλότερα από 6 εκατοστά.
Αν έχετε ήδη κότσι, φορέστε παπούτσια που είναι αρκετά ευρύχωρα ώστε να μην ασκούν πίεση σε αυτό. Κάτι τέτοιο θα σας προσφέρει ανακούφιση για το μεγαλύτερο μέρος του πόνου σας. Μπορείτε αν θέλετε να «ανοίξετε» τα παπούτσια σας σε κάποιον επαγγελματία (τσαγκάρη). Μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε προστατευτικά μαξιλάρια, όπως τα ενθέματα σιλικόνης, για να προστατέψουν την περιοχή που πονάει.
Εάν το κότσι σας έχει προχωρήσει σε σημείο όπου έχετε δυσκολία στο περπάτημα ή πονάτε, παρά τη χρήση ειδικών υποδημάτων, μπορεί να χρειαστείτε χειρουργική επέμβαση. Η χειρουργική επέμβαση επανευθυγραμμίζει τα οστά, τους συνδέσμους, τους τένοντες και τα νεύρα έτσι ώστε το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού σας να μπορεί να επανέλθει στη σωστή του θέση. Οι ορθοπαιδικοί χειρουργοί έχουν αρκετές τεχνικές για να απαλύνουν τον πόνο σας. Αρκετές χειρουργικές επεμβάσεις γίνονται αυθημερόν (χωρίς διαμονή στο νοσοκομείο) χρησιμοποιώντας περιοχική αναισθησία στην ποδοκνημική. Η περίοδος της αποκατάστασης συνήθως διαρκεί τρεις με έξι μήνες, διάστημα στο οποίο μπορεί να εμφανίζεται επίμονο οίδημα (= πρήξιμο) και δυσκαμψία.
Εφηβική εξόστωση – κότσι
Ο νεαροί/ες έφηβοι/ες (ειδικά τα κορίτσια ηλικίας 10 έως 15 ετών) μπορεί να αναπτύξουν ένα εφηβικό κότσι στη βάση του μεγάλου δάχτυλου τους. Σε αντίθεση με τους ενήλικες που έχουν κότσι, ένας νέος μπορεί να κινήσει φυσιολογικά την προσβεβλημένη άρθρωση. Οι έφηβοι μπορεί να έχουν πόνο και πρόβλημα με τα παπούτσια. Δοκιμάστε να διευρύνεται τοπικά τα παπούτσια του παιδιού σας ή αγοράστε πιο φαρδιά παπούτσια. Η χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση της εξόστωσης από έφηβο/η δεν συνιστάται, εκτός εάν το παιδί σας πονάει υπερβολικά και το πρόβλημα δεν βελτιώνεται με τις αλλαγές των παπουτσιών. Εάν ο έφηβος/η σας κάνει χειρουργική επέμβαση στο κότσι, ιδιαίτερα πριν την πλήρη ανάπτυξη, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να επιστρέψει το πρόβλημα.
Ραιβός 5ος δάκτυλος
Εάν έχετε επώδυνο εξόγκωμα στο εξωτερικό του ποδιού σας κοντά στη βάση του μικρού σας δακτύλου, μπορεί να πάσχετε από ραιβό 5ο δάκτυλο (το λεγόμενο bunionette ή tailor’s bunion). Μπορεί επίσης να έχετε ένα σκληρό τύλο (κάλο) και επώδυνη θυλακίτιδα στο ίδιο σημείο. Ο ραιβός 5ος δάκτυλος μοιάζει πολύ με το κότσι. Μπορεί να προκληθεί από τη μακροχρόνια χρήση σφιχτών υποδημάτων. Φορέστε παπούτσια που ταιριάζουν άνετα στο πόδι με ένα μαλακό άνω μέρος και ευρύχωρο χώρο στα δάκτυλα. Σε περιπτώσεις επίμονου πόνου ή σοβαρής παραμόρφωσης, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική διόρθωση.