Τι είναι η σκαφο-σφηνοειδής άρθρωση;

Η σκαφο-σφηνοειδής άρθρωση βρίσκεται στο μέσο του ποδιού. Αποτελείται από τέσσερα οστά: το σκαφοειδές οστό του ταρσού και το έσω, μέσο και έξω σφηνοειδές.

 

Ποιος είναι ο στόχος της αρθρόδεσης της σκαφο-σφηνοειδούς άρθρωσης;

Ο κύριος λόγος για την πραγματοποίηση αυτής της αρθρόδεσης είναι η ανακούφιση από τον πόνο που σχετίζεται με την αρθρίτιδα. Η αρθρίτιδα στις αρθρώσεις του μέσου ποδός εμφανίζονται τυπικά μετά από τραυματισμό σε αυτή την περιοχή ή ως μέρος της πτώσης της ποδικής καμάρας. Όταν μία άρθρωση έχει αρθρίτιδα, ο χόνδρος έχει φθαρεί και οι οστικές επιφάνειες τρίβονται μεταξύ τους, προκαλώντας πόνο. Ο στόχος της αρθρόδεσης είναι να ενωθούν τα οστά μεταξύ τους, έτσι ώστε να σταματήσει ο πόνος. Μερικές φορές οι ασθενείς των οποίων οι ποδικές καμάρες έχουν καταρρεύσει θα έχουν επίσης μια παραμόρφωση στη ράχη του ποδιού τους που απαιτεί αρθρόδεση της σκαφο-σφηνοειδούς άρθρωσης για τη διόρθωσή της.

 

Ποια σημάδια υποδηλώνουν την ανάγκη χειρουργικής επέμβασης;

Οι ασθενείς θα παρατηρήσουν πόνο στην ράχη του ποδιού όταν φορούν στενά παπούτσια ή σε δραστηριότητες που το πόδι φορτίζεται. Αυτός ο πόνος μπορεί να τους μειώσει την απόσταση βάδισης, εμποδίζοντας τους ασθενείς να περπατούν για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Ο πόνος είναι συνήθως χειρότερος όταν ο ασθενής σηκώνεται μετά από ανάπαυση ή κάθισμα για αρκετή ώρα. Μπορεί να βελτιωθεί ελαφρώς με το περπάτημα, αλλά στη συνέχεια και πάλι χειροτερεύει.

 

Πότε πρέπει να αποφεύγεται η χειρουργική επέμβαση;

Η χειρουργική επέμβαση πρέπει να αποφεύγεται αν έχετε οποιαδήποτε σημάδια ή συμπτώματα οστικής ή δερματικής λοίμωξης στο ίδιο πόδι ή στην ποδοκνημική που πρόκειται να χειρουργηθεί. Μια λοίμωξη μπορεί να εμποδίσει τα οστά να επουλωθούν και να οδηγήσουν σε δεύτερη χειρουργική επέμβαση μελλοντικά.

 

Γενικές πληροφορίες για την χειρουργική επέμβαση

Ανάλογα με τη γενική υγεία του ασθενούς και τις άλλες χειρουργικές επεμβάσεις που σχεδιάζονται να πραγματοποιηθούν σε συνδυασμό με την αρθρόδεση, η επέμβαση γίνεται συχνά στα πλαίσια ημερήσιας νοσηλείας, ή με εισαγωγή και διανυκτέρευση μιας ημέρας. Συνήθως χορηγείται γενική αναισθησία. Μπορεί επίσης να γίνει και ένα περιφερικό νευρικό μπλοκ (περιοχική αναισθησία). Αυτό θα μουδιάσει το πόδι και την ποδοκνημική που θα χειρουργηθούν και θα βοηθήσει με τον έλεγχο του πόνου μετεγχειρητικά.

Γενικά, γίνεται μια τομή κατά μήκος του εσωτερικού του ποδιού ώστε να υπάρξει πρόσβαση στην άρθρωση. Μετά την αναγνώριση της άρθρωσης, ο χόνδρος που παραμένει στα οστά αφαιρείται και τα οστά  μπαίνουν στη σωστή τους θέση και συγκρατούνται εκεί μόνο με βίδες ή με συνδυασμό πλακών και βιδών. Τα τραύματα κλείνονται έπειτα με ράμματα ή συρραπτικά και το πόδι τοποθετείται σε έναν νάρθηκα. Οι ασθενείς θα είναι σε αποφόρτιση για διάστημα περίπου έξι έως οκτώ εβδομάδων μετά το χειρουργείο.

Χειρουργική τεχνική

Κατά τη διάρκεια της εγχείρησης, ανοίγεται το περίβλημα της άρθρωσης (που λέγεται αρθρικός θύλακος) και αξιολογούνται οι επιφάνειες της. Τις περισσότερες φορές, η πλευρά της άρθρωσης προ τη ράχη του ποδιού έχει φθαρεί, ενώ το τμήμα της άρθρωσης που βρίσκεται προς το πέλμα εξακολουθεί να έχει χόνδρο. Μετά την απομάκρυνση όλου του χόνδρου, δημιουργούνται τοποθετούνται οπές σαν μικρά πηγαδάκια στο υποκείμενο οστό για να επιτρέπεται η ελεγχόμενη αιμορραγία προς την άρθρωση, γεγονός που βοηθά τα οστά να ενωθούν. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί οστικό μόσχευμα για να βοηθήσει τα οστά να κολλήσουν μεταξύ τους.

Τι συμβαίνει μετά την επέμβαση;

Συνήθως, τοποθετούνται στους ασθενείς καλά επενδυμένοι νάρθηκες στο τέλος της επέμβασης. Οι ασθενείς καλούνται να διατηρήσουν τους επιδέσμους τους καθαρούς και στεγνούς συνεχώς και να μην τους αφαιρέσουν, εκτός εάν τους έχει δοθεί σχετική εντολή από τον ορθοπαιδικό τους χειρουργό. Αν ο ασθενής δεν έλαβε περιφερικό νευρικό μπλοκ πριν από τη χειρουργική επέμβαση, μπορεί να του χορηγηθεί μετά για να βοηθήσει στον έλεγχο του πόνου όταν επιστρέψει σπίτι του. Αυτού του τύπου η περιοχική αναισθησία μπορεί να διαρκέσει από 12 έως 36 ώρες.

Κατά τις δύο πρώτες δύο εβδομάδες μετά τη χειρουργική επέμβαση το πόδι πρέπει να παραμένει ανυψωμένο για να μειωθεί το οίδημα, δηλαδή το πρήξιμο της περιοχής. Σε περίπου δύο εβδομάδες ο ασθενής επανεξετάζεται από τον ορθοπαιδικό, όπου γίνεται αφαίρεση των ραμμάτων / συρραπτικών και μπορεί να γίνουν ακτινογραφίες. Ο ασθενής συνήθως θα τοποθετηθεί σε νάρθηκα ή μετεγχειρητική μπότα και θα παραμείνει σε αποφόρτιση για άλλες τέσσερις έως έξι εβδομάδες.

Κατά τη δεύτερη επανεξέταση, οπουδήποτε από έξι έως οκτώ εβδομάδες μετά τη χειρουργική επέμβαση, θα αφαιρεθεί ο νάρθηκας ή η μπότα και θα ληφθούν ακτινογραφίες για να εκτιμηθεί η επούλωση. Εάν όλα φαίνονται καλά, ο ασθενής μπορεί να ξεκινήσει σταδιακά τη φόρτιση. Μπορεί να συστηθεί φυσικοθεραπεία για τη βελτίωση του εύρους κίνησης και ην ενδυνάμωση του άκρου ποδός και της ποδοκνημικής. Μερικοί ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν υπολειμματικό οίδημα και περιοδική ενόχληση για διάστημα ενός έτους μετά τη χειρουργική επέμβαση, αλλά η πλειοψηφία των ασθενών επιστρέφουν σε κανονικές δραστηριότητες σε τέσσερις έως έξι μήνες.

Πιθανές επιπλοκές

Υπάρχουν γενικές επιπλοκές που μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση. Αυτές περιλαμβάνουν τους κινδύνους που σχετίζονται με την αναισθησία, τις λοιμώξεις, τη βλάβη σε νεύρα και αιμοφόρα αγγεία, την αιμορραγία και τη δημιουργία θρόμβων.

Ειδικά για την αρθρόδεση, οι επιπλοκές της επέμβασης μπορεί να περιλαμβάνουν καθυστερημένη επούλωση των τραυμάτων, λοίμωξη και καθυστερημένη επούλωση των οστών ή και αποτυχία των οστών να κολλήσουν. Όλες αυτές οι επιπλοκές γενικά απαιτούν περαιτέρω χειρουργική επέμβαση για να διορθωθούν τα προβλήματα. Οι επιπλοκές αυτές είναι σπάνιες αλλά συμβαίνουν συχνότερα σε διαβητικούς ασθενείς και στους καπνιστές.

Συχνές ερωτήσεις

Αφού τα οστά κολλήσουν, θα μπορώ να περπατώ ή να τρέχω;

Σε ένα φυσιολογικό πόδι, υπάρχει ούτως ή άλλως περιορισμένη κίνηση σε αυτές τις αρθρώσεις. Για αυτό το λόγο η κατάργηση της επώδυνης κίνησης δεν θα έχει καμία επίδραση στην ικανότητά σας να περπατάτε ή να τρέχετε. Μια επιτυχημένη αρθρόδεση σκαφο-σφηνοειδούς θα πρέπει επομένως να σας επιτρέψει να περπατήσετε ή να τρέξετε χωρίς πόνο μόλις έχετε αναρρώσει πλήρως από τη χειρουργική επέμβαση.

Γιατί πρέπει να είμαι σε αποφόρτιση για τόσο μεγάλο διάστημα;

Οι ασθενείς καλούνται να παραμείνουν σε αποφόρτιση για περίοδο έξι έως οκτώ εβδομάδων για να αποτραπεί η κίνηση μεταξύ των οστών που προσπαθούν να κολλήσουν. Εάν υπάρχει μεγάλη κίνηση μεταξύ των οστών, μπορεί να χρειαστεί περισσότερο χρόνο για να ενωθούν ή μπορεί να μην θεραπευτούν καθόλου. Συνήθως, σε έναν υγιή ασθενή χωρίς διαβήτη, τα οστά χρειάζονται έξι έως οκτώ εβδομάδες για να επουλωθούν, οπότε η αποφόρτιση για εκείνη την χρονική περίοδο είναι συνήθως επαρκής για να επιτρέψει στα οστά να κολλήσουν.

Τι συμβεί αν τα οστά μου δεν κολλήσουν;

Ο επιστημονικός όρος για αυτό είναι ψευδάρθρωση. Είναι πιο συχνή σε ασθενείς που είναι διαβητικοί και στους καπνιστές. Επιπρόσθετα, οι ασθενείς που φορτίζουν το πόδι πριν από την ολοκλήρωση της επούλωσης των οστών μπορεί να προκαλέσουν ψευδάρθρωση. Εάν συμβεί αυτό, ο ασθενής θα συνεχίσει να πονάει ακριβώς όπως και πριν από τη χειρουργική επέμβαση. Η επιπλοκή της ψευδάρθρωσης απαιτεί τη διενέργεια και δεύτερης χειρουργικής επέμβασης. Στην επανεγχείρηση μπορεί να χρησιμοποιηθούν περισσότερες ή μεγαλύτερες πλάκες και βίδες για την συγκράτηση των οστών, και συνήθως χρησιμοποιείται κάποια μορφή οστικού μοσχεύματος για να βοηθήσει τα οστά να ενωθούν οριστικά.