Ποιοι είναι οι στόχοι της αρθρόδεσης της ποδοκνημικής;

Ο στόχος της αρθρόδεσης της ποδοκνημικής (που επίσης αναφέρεται ως αρθροδεσία) είναι να ανακουφίσει από τον πόνο και να διατηρήσει ή βελτιώσει την λειτουργία ενός ασθενούς με αρθρίτιδα ποδοκνημικής. Η αρθρίτιδα της ποδοκνημικής είναι η εκφύλιση – φθορά του χόνδρου που καλύπτει τα άκρα των οστών που σχηματίζουν την άρθρωση της ποδοκνημικής. Αυτά τα οστά είναι η κνήμη, η περόνη και ο αστράγαλος. Ο πόνος συνήθως επιδεινώνεται με την κίνηση της ποδοκνημικής που πάσχει από αρθρίτιδα. Ο στόχος της αρθρόδεσης είναι να ενώσει τα οστά της ποδοκνημικής σε ένα οστό. Αυτό εξαλείφει την κίνηση και μειώνει τον πόνο στην άρθρωση που πάσχει.

 

Ποιες είναι οι ενδείξεις ότι ο ασθενής χρειάζεται αρθρόδεση ποδοκνημικής;

Οι ασθενείς μπορεί να είναι υποψήφιοι για αρθρόδεση ποδοκνημικής εάν έχουν σοβαρή αρθρίτιδα της ποδοκνημικής και οι συντηρητικές θεραπείες έχουν αποτύχει. Πολλοί ασθενείς μπορεί να βρουν ανακούφιση από τον πόνο που σχετίζεται με την αρθρίτιδα της ποδοκνημικής χρησιμοποιώντας:

• Παυσίπονα
• Ενέσεις στεροειδών στην άρθρωση του αστραγάλου
• Τροποποίηση ή περιορισμό των δραστηριοτήτων
• Βοηθήματα βάδισης (όπως το μπαστούνι)
• Ειδικά ορθωτικά που σταθεροποιούν την ποδοκνημική άρθρωση και περιορίζουν την κίνησή της
• Μαλακά και ειδικά διαμορφωμένα παπούτσια

Αυτές οι θεραπείες δεν αντιστρέφουν την εξέλιξη αρθρίτιδα της ποδοκνημικής. Σε πολλούς ασθενείς ωστόσο μπορεί προσωρινά ή μόνιμα να παρέχουν ανακούφιση από τον πόνο. Με τις συντηρητικές θεραπείες αποφεύγονται οι πιθανές επιπλοκές της χειρουργικής επέμβασης. Αν αυτά τα μέτρα αποτύχουν να δώσουν επαρκή ανακούφιση από τον πόνο ή να διατηρήσουν τη λειτουργία τους, ένας ασθενής μπορεί να είναι υποψήφιος για αρθρόδεση της ποδοκνημικής άρθρωσης.

 

Πότε πρέπει να αποφεύγεται η χειρουργική επέμβαση;

Οι αντενδείξεις στην αρθρόδεση της ποδοκνημικής περιλαμβάνουν, αλλά δεν περιορίζονται σε:

• Ανεπαρκής ποσότητα ή ποιότητα οστού για αρθρόδεση
• Νευρολογική ή αγγειακή νόσος που μειώνει τη δυνατότητα για επούλωση ή την ανάρρωση
• Ιατρικές καταστάσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο αναισθησίας
• Σοβαρή παραμόρφωση του κάτω άκρου (μπορεί να χρειαστεί συνδυασμός επεμβάσεων)

 

Γενικές πληροφορίες για την χειρουργική επέμβαση

Οι ασθενείς δεν αισθάνονται πόνο καθώς χρησιμοποιείται γενική αναισθησία ή καταστολή στο χειρουργείο κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Οι τομές γίνονται μέσα και γύρω από την ποδοκνημική για να υπάρξει πρόσβαση στην άρθρωση. Ο υπολειπόμενος χόνδρος εντός της άρθρωσης της ποδοκνημικής αφαιρείται έτσι ώστε να υπάρχει επαφή μεταξύ των οστέινων επιφανειών. Η ποδοκνημική διατηρείται στη πιο λειτουργική θέση με μεταλλικό υλικό (συνήθως βίδες ή και πλάκες). Αυτό επιτρέπει στα οστά να ενωθούν επιτυχώς σε λειτουργική θέση.

Χειρουργική τεχνική

Η αρθρόδεση της ποδοκνημικής μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω μιας τομής στο εξωτερικό της ή στο μπροστινό μέρος της ποδοκνημικής. Μερικές φορές μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα οστικό μόσχευμα για να βοηθήσει στην ένωση των οστών. Αυτό το μόσχευμα μπορεί να ληφθεί από τη λεκάνη, την πτέρνα ή ακριβώς κάτω από το γόνατο. Η αρθρόδεση της ποδοκνημικής μπορεί πλέον να πραγματοποιηθεί μέσω μικρών τομών που επιτρέπουν την τοποθέτηση κάμερας και εργαλείων στην άρθρωση. Αυτή η μέθοδος ονομάζεται αρθροσκοπική αρθρόδεση και χρησιμοποιεί την τεχνική της αρθροσκόπησης (αντίστοιχη με την λαπαροσκόπηση στην κοιλιά).

Μετά την πρόσβαση στην άρθρωση, χρησιμοποιούνται εργαλεία για την απόξεση του εναπομείναντος χόνδρου και η επιφάνεια της άρθρωσης προετοιμάζεται για την αρθρόδεση. Μπορεί να χρησιμοποιηθούν βίδες ή πλάκες και βίδες για να συγκρατηθεί η ποδοκνημική στη σωστή θέση για την ένωση των οστών. Εάν ο ασθενής χρειαστεί ταυτόχρονα και αρθρόδεση της λεγόμενης υπαστραγαλικής άρθρωσης (ανάμεσα στον αστράγαλο και την πτέρνα), μπορεί να χρησιμοποιηθεί ενδομυελικός ήλος. Ο ενδομυελικός ήλος είναι μια λεία συμπαγής καρφίδα που εφάπτεται στο κέντρο των οστών συγκρατώντας τα οστά στη θέση τους για την επίτευξη της αρθρόδεσης. Τα υλικά για την αρθρόδεση μπορεί να τοποθετηθούν μέσω της τομής που χρησιμοποιείται για την πρόσβαση στην άρθρωση της ποδοκνημικής και / ή μέσω μικρών οπών. Σε σπάνιες περιπτώσεις, βελόνες και ράβδοι έξω από το δέρμα χρησιμοποιούνται για να κρατήσουν την ποδοκνημική στη θέση της. Αυτή η μέθοδος ονομάζεται εξωτερική οστεοσύνθεση και μία από τις γνωστότερες σχετικές τεχνικές που εφαρμόζεται σε ειδικές περιπτώσεις είναι η λεγόμενη μέθοδος Ilizarof.

Κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης γίνεται χρήση διεγχειρητικών ακτινογραφιών με ειδική συσκευή (C arm) για να ελέγξουν την ευθυγράμμιση της άρθρωσης και την τοποθέτηση του υλικού. Η επιλογή της χειρουργικής προσπέλασης της άρθρωσης της ποδοκνημικής και του υλικού εξαρτάται από την συγκεκριμένη ανατομία του ασθενούς, την κατάσταση της άρθρωσης και την επιλογή του χειρουργού.

Οι τομές κλείνονται με ράμματα ή συρραπτικό. Οι ασθενείς τοποθετούνται συχνά σε κνημοποδικό νάρθηκα. Ο νάρθηκας είναι κάτι σαν μισός γύψος που δεν καλύπτει όλο το χειρουργημένο σκέλος περιμετρικά. Εναλλακτικά χρησιμοποιούνται ή μετεγχειρητικές αφαιρούμενες μπότες για την προστασία της αρθρόδεσης της ποδοκνημικής.

Τι συμβαίνει μετά την επέμβαση

Κατά τη διάρκεια της άμεσης μετεγχειρητικής περιόδου, είναι σημαντικό να διατηρηθεί η ποδοκνημική άρθρωση ψηλά ώστε να ελαχιστοποιηθεί το οίδημα. Ιδανικά, αυτό σημαίνει να κρατάτε την ποδοκνημική πάνω από την καρδιά με το να ξαπλώνετε ή να κάθεστε σε μια θέση σε κλίση. Τα παυσίπονα από το στόμα, οι ενδομυϊκές ενέσεις και τα ενδοφλέβια αναλγητικά χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο του πόνου.

Η κνήμη και ο αστράγαλος χρειάζονται συνήθως τουλάχιστον έξι έως οκτώ εβδομάδες προτού ενωθούν σε αρκετό βαθμό ώστε να μπορούν να σηκώσουν βάρος. Ωστόσο, η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει έως και 10 έως 12 εβδομάδες. Κατά τη διάρκεια αυτού του χρονικού διαστήματος, οι ασθενείς συνήθως δεν βάζουν βάρος στο χειρουργημένο τους πόδι. Οι περισσότεροι ασθενείς στην καθημερινή τους ζωή δεν βρίσκουν δύσκολο το να βάζουν βάρος σε ένα πόδι. Οι ασθενείς συνήθως χρησιμοποιούν πατερίτσες, περιπατητές, ή και αναπηρικές καρέκλες για να κινηθούν. Είναι χρήσιμο να διαθέτετε κάποιον που να βοηθάει σε βασικές εργασίες και δραστηριότητες στο σπίτι, ειδικά κατά τις πρώτες δύο εβδομάδες. Το σπίτι ενός ασθενούς πρέπει να προετοιμαστεί κατάλληλα. Μπορεί να χρειαστούν ράμπες για να ανεβείτε-κατεβείτε τις σκάλες. Σε περίπτωση που το σπίτι σας έχει εσωτερική σκάλα, το κρεβάτι μπορεί να χρειαστεί να μεταφερθεί στο ισόγειο.

Τα επιφανειακά ράμματα ή συρραπτικά τυπικά αφαιρούνται 10 έως 14 ημέρες μετά τη χειρουργική επέμβαση. Μπορεί να ξεκινήσει και ήπια φυσικοθεραπεία για την ευλυγισία των υπόλοιπων αρθρώσεων. Μπορεί να ληφθούν ακτινογραφίες για να ελεγχθεί ότι η ευθυγράμμιση δεν έχει αλλάξει. Κατά τις πρώτες εβδομάδες μετά τη χειρουργική επέμβαση, το οίδημα και πόνος θα αυξηθούν όταν το πόδι είναι κάτω από το ύψος της καρδιάς για παρατεταμένες χρονικές περιόδους. Τα ήπια οιδήματα και ο πόνος όταν το πόδι είναι κάτω από το επίπεδο της καρδιάς για μεγάλες χρονικές περιόδους μπορεί να παραμείνουν για μήνες, αλλά θα βελτιωθούν σταδιακά με την πάροδο του χρόνου.

Αφού περάσει επαρκής χρόνος, οι ασθενείς ξεκινούν σιγά-σιγά να βάζουν βάρος στην ποδοκνημική χρησιμοποιώντας μία μπότα. Μπορούν να γίνουν ακτινογραφίες για να επιβεβαιωθεί ότι η ποδοκνημική ενώνεται καλά. Η φυσικοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει σε αυτή τη μεταβατική περίοδο. Μετά από 10 έως 12 εβδομάδες, η αρθρόδεση της ποδοκνημικής είναι συνήθως αρκετά ανθεκτική ώστε να επιτρέπει το περπάτημα αφαιρώντας την πλαστική μπότα και τη σταδιακή επιστροφή σε πιο έντονη δραστηριότητα.

Πιθανές επιπλοκές

Υπάρχουν επιπλοκές που σχετίζονται με τη χειρουργική επέμβαση γενικά. Αυτές περιλαμβάνουν τους κινδύνους που σχετίζονται με την αναισθησία, λοιμώξεις, τη βλάβη στα νεύρα και τα αιμοφόρα αγγεία, την αιμορραγία και τη δημιουργία θρόμβων.

Ένας ειδικός κίνδυνος που σχετίζεται με την αρθρόδεση της ποδοκνημικής είναι η μη συγκόλληση των οστών, που ονομάζεται ψευδάρθρωση. Αυτή είναι η αποτυχία των οστών της ποδοκνημικής να ενωθούν. Τα οστά της ποδοκνημικής ενώνονται με επιτυχία σε περισσότερο από το 90% των επεμβάσεων, οπότε ο κίνδυνος είναι σχετικά χαμηλός. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, μπορεί να χρειαστεί μια δεύτερη επέμβαση για την τοποθέτηση οστικού μοσχεύματος στην ποδοκνημική με υποστήριξη από νέο υλικό.

Η απώλεια της κίνησης στην ποδοκνημική μετά από αρθρόδεση προκαλεί τις άλλες αρθρώσεις του ποδιού να φέρουν περισσότερο βάρος από ό,τι πριν από τη χειρουργική επέμβαση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο ποσοστό εμφάνισης αρθρίτιδας σε αυτές τις αρθρώσεις. Αυτή η διαδικασία ωστόσο συνήθως διαρκεί αρκετά χρόνια και μπορεί να μην προκαλεί συμπτώματα στον ασθενή.

 

Συχνές ερωτήσεις

Θα χάσω όλη την κινητικότητα του ποδιού μου;

Η άρθρωση της ποδοκνημικής είναι υπεύθυνη για το μεγαλύτερο μέρος της κίνησης του ποδιού προς τα πάνω και προς τα κάτω. Η αρθρόδεση της ποδοκνημικής μειώνει αυτή την κίνηση, αλλά παραμένει η κίνηση της υπαστραγαλικής άρθρωσης και των άλλων αρθρώσεων του ποδιού. Αυτό επιτρέπει στη πτέρνα να κινείται από δεξιά προς αριστερά και τη μέση του ποδιού να μετακινηθεί προς τα πάνω και προς τα κάτω. Έτσι, μια αρθροδεμένη ποδοκνημική δεν οδηγεί συνήθως σε ένα πλήρως άκαμπτο πόδι. Η αρθρόδεση της ποδοκνημικής αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο περπατάει ένα άτομο. Ωστόσο, με τα κατάλληλα υποδήματα οι περισσότεροι ασθενείς δεν χωλαίνουν κατά το περπάτημα.

 

Υπάρχουν δραστηριότητες που θα πρέπει να αποφεύγω μετά την αρθρόδεση;

Μόλις η ποδοκνημική έχει κολλήσει, είναι αρκετά ανθεκτική. Μετά την αρθρόδεση, οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να ασχολούνται σε σωματικά απαιτητικές δουλειές, να περπατούν μεγάλες αποστάσεις σε καθημερνή βάση, και να κάνουν πεζοπορία, ποδηλασία και σκι. Η αρθροδεμένη ποδοκνημική δεν θα λειτουργεί ποτέ όπως ακριβώς μία φυσιολογική ποδοκνημική άρθρωση, ωστόσο, οι ασθενείς ενθαρρύνονται να συζητήσουν με τον γιατρό τους σχετικά με τις προσδοκίες τους για επιστροφή σε δραστηριότητες. Το τρέξιμο και παρόμοιες δραστηριότητες δεν συνιστώνται.

 

Χρειάζεται να αφαιρέσω τις πλάκες ή τις βίδες;

Όχι. Μερικές φορές οι πλάκες και οι βίδες μπορούν να αφαιρεθούν αν είναι κοντά στο δέρμα και προκαλούν ερεθισμό. Μπορεί επίσης να χρειαστεί να αφαιρεθούν αν αναπτυχθεί λοίμωξη. Διαφορετικά, το υλικό δεν αφαιρείται. Συνήθως δεν υπάρχει αρκετό υλικό για την ενεργοποίηση ανιχνευτών μετάλλων στο αεροδρόμιο.