Τι είναι το μέσο πόδι;

Το μέσο πόδι (ή «μέσος πόδας») αναφέρεται στα οστά και στις αρθρώσεις που σχηματίζουν την καμάρα και συνδέουν το πρόσθιο πόδι (το οποίο περιλαμβάνει τα οστά των δακτύλων των ποδιών) στο οπίσθιο πόδι (το οποίο περιλαμβάνει τα οστά του αστραγάλου και της πτέρνας).

 

Τι είναι η αρθρόδεση μέσου ποδός;

Η αρθρόδεση του μέσου ποδός είναι μια επέμβαση στην οποία τα ξεχωριστά οστά που σχηματίζουν την καμάρα του ποδιού ενώνονται σε μία ενιαία οστική μάζα. Η διαδικασία αυτή που τα οστά κολλάνε μεταξύ τους αναφέρεται επίσης και ως αρθροδεσία. Η αρθρόδεση εξαλείφει την φυσιολογική κίνηση που υπάρχει μεταξύ δύο οστών.

Η αρθρόδεση μπορεί να περιλαμβάνει όλες τις αρθρώσεις του μέσου ποδός. Συνήθως μόνο μία ή ορισμένες από τις αρθρώσεις αρθροδένονται. Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί πως οι αρθρώσεις του μέσου ποδιού δεν κάμπτονται ούτε κινούνται όπως εκείνες του γόνατος ή του αγκώνα. Είναι σχεδιασμένες για να είναι σχετικά δύσκαμπτες ούτως ώστε να δώσουν δύναμη στα πόδια σας και να στηρίξουν το βάρος του σώματος σας. Η αρθρόδεση του μέσου ποδός γενικά δεν προκαλεί πολύ αισθητή απώλεια κίνησης, διότι ήδη η φυσιολογική κίνηση είναι αρκετά μικρή.

Ποιοι είναι οι στόχοι της αρθρόδεσης μέσου ποδός;

Ο πρωταρχικός στόχος της αρθρόδεσης του μέσου ποδός είναι η μείωση του πόνου και η βελτίωση της λειτουργικότητας του ποδιού. Με της αρθρόδεση επιτυγχάνεται η εξάλειψη της επώδυνης κίνησης μεταξύ των αρθριτικών επιφανειών και η αποκατάσταση των οστών στις φυσιολογικές τους θέσεις. Άλλοι στόχοι περιλαμβάνουν τη διόρθωση των παραμορφώσεων όπως η πλατυποδία και την αποκατάσταση της σταθερότητας της ποδικής καμάρας. Μια σωστή αρθρόδεση του μέσου ποδός μπορεί να επιτύχει αυτούς τους στόχους και να αποκαταστήσει μια πιο φυσιολογική ικανότητα βάδισης.

 

Ποια σημάδια υποδηλώνουν την ανάγκη για αρθρόδεση του μέσου ποδός;

Ο συνηθέστερος λόγος για να γίνει αρθρόδεση στο μέσο πόδι είναι η επώδυνη αρθρίτιδα στις αρθρώσεις της περιοχής που δεν έχει βελτιωθεί με τη συντηρητική θεραπεία. Άλλοι συνηθισμένοι λόγοι για να γίνει μια αρθρόδεση περιλαμβάνουν την υπερβολική κίνηση – αστάθεια μιας ή περισσοτέρων από τις αρθρώσεις του μέσου ποδός ή τις παραμορφώσεις του μέσου ποδός. Παραδείγματα συνθηκών που μπορεί να οδηγήσουν σε παραμόρφωση του μέσου ποδός περιλαμβάνουν έντονα κότσια και κάλλους στο πρόσθιο, και την πλατυποδία με εξάλειψη της φυσιολογικής καμάρας. Η αρθρόδεση του μέσου ποδός ενδείκνυται επίσης σε ορισμένα βαριά κατάγματα με μετατόπιση των αρθρώσεων στην περιοχή του μέσου ποδός.

 

Πότε πρέπει να αποφεύγεται η χειρουργική επέμβαση;

Η αρθρόδεση του μέσου ποδός δεν πρέπει να πραγματοποιείται εάν υπάρχει ενεργή λοίμωξη ή εάν η υγεία του ασθενούς είναι τόσο επιβαρυμένη που ο κίνδυνος της χειρουργικής επέμβασης να είναι πολύ υψηλός. Συνθήκες όπως ο αρρύθμιστος διαβήτης και τα προβλήματα κυκλοφορίας του αίματος μπορεί να κάνουν τον ασθενή κακό υποψήφιο για χειρουργική επέμβαση. Άλλοι λόγοι για να μην πραγματοποιηθεί η αρθρόδεση του μέσου ποδός περιλαμβάνουν την οστεοπόρωση και την κακή ποιότητα του δέρματος. Το κάπνισμα αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο να μην μπορέσουν να κολλήσουν τα οστά.

 

Γενικές πληροφορίες για την χειρουργική επέμβαση

Η επιτυχής αρθρόδεση του μέσου ποδός βασίζεται στην πλήρη απομάκρυνση όλου του χόνδρου από την επιφάνεια των αρθρώσεων και την σταθερή στερέωση των οστών που πρόκειται να κολλήσουν. Ο υπολειπόμενος χόνδρος μπορεί να αποτρέψει την ένωση των οστών. Η αποτυχία επίτευξης επαρκούς σταθερότητας μπορεί να επιφέρει υπερβολική κίνηση και να μην επιτευχθεί η αρθρόδεση.

Χειρουργική τεχνική

Η αρθρόδεση του μέσου ποδός πραγματοποιείται γενικά χρησιμοποιώντας μία ή δύο τομές στην ράχη του ποδιού. Το μήκος της τομής και το πόσες τομές είναι αναγκαίες καθορίζεται από τον αριθμό των αρθρώσεων που θα αρθροδεθούν. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στην προστασία των τενόντων και των νεύρων.

Η σταθερότητα κατά την αρθρόδεση επιτυγχάνεται χρησιμοποιώντας μεταλλικά υλικά όπως βίδες και πλάκες. Αυτά έχουν σχεδιαστεί για να ακινητοποιούν τις αρθρώσεις και να επιτρέπουν τον σχηματισμό οστού μέσα στον κενό χώρο της άρθρωσης. Η διαδικασία μπορεί να περιλαμβάνει επίσης την προσθήκη οστικού μοσχεύματος για να γεμίσει τυχόν κενά που μπορεί να υπάρχουν μεταξύ των οστών μετά την απομάκρυνση του χόνδρου. Αυτό το υλικό οστικού μοσχεύματος μπορεί να ληφθεί από άλλο σημείο του σώματος του ασθενούς (αυτομόσχευμα). Μπορεί επίσης να προέρχεται από δωρεά οστού (αλλομόσχευμα) ή από συνθετικό υλικό. Μπορεί τέλος να χρησιμοποιηθεί ένας συνδυασμός αυτών των υλικών.

Τι συμβαίνει μετά την επέμβαση;

Μετά από τη χειρουργική επέμβαση απαιτείται μια περίοδος προστασίας και ακινητοποίησης για την επιτυχία της αρθρόδεσης. Συνήθως τοποθετείται ένας γύψος για τις πρώτες έξι έως 10 εβδομάδες. Η φόρτιση δεν επιτρέπεται στο χειρουργημένο πόδι για οκτώ έως 12 εβδομάδες μετά την επέμβαση. Για να εκτιμηθεί η πρόοδος της αρθρόδεσης γίνεται συνήθως απεικονιστικός έλεγχος με ακτινογραφίες κάθε τέσσερις εβδομάδες.

Καθώς προχωρά η επούλωση επιτρέπεται η μερική φόρτιση του χειρουργημένου ποδιού. Η αρχική φόρτιση γίνεται με τη χρήση ειδικής μπότας με σταδιακή μετάβαση σε υποστηρικτικά υποδήματα. Ανάλογα με την κάθε περίπτωση, μπορεί να συστηθεί φυσικοθεραπεία για να βοηθήσει το ασθενή να περπατήσει και να ισορροπήσει καλύτερα.

Πιθανές επιπλοκές

Υπάρχουν γενικές επιπλοκές που μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση. Αυτές περιλαμβάνουν τους κινδύνους που σχετίζονται με την αναισθησία, τις λοιμώξεις, τη βλάβη σε νεύρα και αιμοφόρα αγγεία, την αιμορραγία και τη δημιουργία θρόμβων.

Ειδικότερα μετά από αρθρόδεση του μέσου ποδός, μια σοβαρή επιπλοκή είναι η αποτυχία των οστών να ενωθούν, που ονομάζεται ψευδάρθρωση (non union). Άλλες επιπλοκές μπορεί να περιλαμβάνουν υπερδιόρθωση ή υποδιόρθωση της παραμόρφωσης, που ονομάζεται πώρωση σε πλημμελή θέση (malunion). Μπορεί επίσης να υπάρξουν προβλήματα στην επούλωση των τραυμάτων. Εξάλλου, οι πλάκες και βίδες που χρησιμοποιούνται μπορεί να προεξέχουν και να προκαλούν πόνο οπότε σε κάποιες περιπτώσεις χρειάζεται να αφαιρεθούν. Τέλος, μπορεί στην επέμβαση να τραυματιστούν κάποια νεύρα στην ράχη του ποδιού.

Το κάπνισμα είναι ένας από τους κύριους κινδύνους για αποτυχία της αρθρόδεσης. Η πρόωρη φόρτιση του ποδιού μπορεί επίσης να οδηγήσει σε αποτυχία των οστών να κολλήσουν μεταξύ τους.

Συχνές ερωτήσεις

Θα πρέπει να γίνει αφαίρεση των υλικών (πλάκα και βίδες) μετά από την αρθρόδεση του μέσου ποδός;

Τα μεταλλικά εμφυτεύματα που χρησιμοποιούνται για την αρθρόδεση συνήθως δεν αφαιρούνται. Τα μεταλλικά υλικά ενδέχεται να χρειαστεί να αφαιρεθούν αν παρουσιαστεί αποτυχία της αρθρόδεσης ή αν αναπτυχθεί λοίμωξη στην περιοχή. Το υλικό που προκαλεί τοπικά πόνο μπορεί να αφαιρεθεί μόλις ολοκληρωθεί η επούλωση της αρθρόδεσης.

Τι ποσοστό του εύρους κίνησης του ποδιού θα χάσω μετά από αρθρόδεση του μέσου ποδός;

Η κίνηση των αρθρώσεων στο μέσο πόδι είναι συνήθως κάπως περιορισμένη. Η απώλεια αυτής της μικρής κίνησης μετά από χειρουργική επέμβαση αρθρόδεσης τείνει να είναι καλά ανεκτή από τους ασθενείς. Οι αρθρώσεις της ποδοκνημικής που κινούνται περισσότερο, δηλαδή αυτές του οπισθίου και του προσθίου ποδός, δεν επηρεάζονται από την αρθρόδεση και έτσι συνεχίζουν να παρέχουν κίνηση στο πόδι.

Πώς θα μετακινούμαι μετά το χειρουργείο πριν μου επιτραπεί η φόρτιση;

Μπορούν να χρησιμοποιηθούν συνδυασμοί συσκευών, όπως πατερίτσες, περπατούρες, ειδικά knee-rollers, έως και αναπηρικές καρέκλες. Η φυσικοθεραπεία χρησιμοποιείται επίσης για να βοηθήσει στην αξιολόγηση των καθημερινών αναγκών του κάθε ασθενούς και να βελτιώσει τόσο την κινητικότητα, όσο και την ασφάλεια στις μετακινήσεις. Ορισμένοι ασθενείς μπορούν να επωφεληθούν από τη βοήθεια που παρέχεται από εξειδικευμένο νοσηλευτικό ίδρυμα ή κέντρο αποκατάστασης.

Θα έχω πρόβλημα με τον ανιχνευτή μετάλλων του αεροδρομίου μετά την αρθρόδεση του μέσου ποδός;

Η ευαισθησία του ανιχνευτή μετάλλων και η ποσότητα μεταλλικών εμφυτευμάτων που χρησιμοποιούνται καθορίζουν εάν θα εντοπιστεί υλικό από αρθρόδεση. Είναι ωστόσο ασυνήθιστο τα μεταλλικά υλικά να είναι ανιχνεύσιμα με τις συνηθισμένες μεθόδους ελέγχου των αεροδρομίων.